Ουάσιγκτον.- Από Μιχάλη Ιγνατίου

Πρόοδο σε αρκετά θέματα της οικονομίας, αλλά και προβλήματα σε άλλα εντόπισαν οι ελεγκτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κατά την τελευταία επίσκεψη τους στην Ελλάδα. Στην ενδιάμεση έκθεση που υπέβαλαν την Παρασκευή με τίτλο «Interim review staff report for Greece – Stand-by arrangement review under the emergency financing mechanism», τα μέλη της ομάδας του ΔΝΤ υπό τον Πολ Τόμσεν αναφέρουν ως γενικό συμπέρασμα ότι οι μεταρρυθμίσεις πραγματοποιήθηκαν πολύ πιό γρήγορα  απ’ ότι απαιτούσε το πρόγραμμα τους συγκεκριμένους υπό εξέταση μήνες. Τονίζεται ότι «η Ελλάδα κάνει ταυτόχρονα σημαντικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που δεν τόλμησαν άλλες κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια».

Ένας αξιωματούχος δήλωσε στην «Ημερησία» ότι «η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται πια στην εντατική», αλλά πρόσθεσε πως δεν πρέπει να επαναπαύεται κανείς, αντίθετα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες της κυβέρνησης και όλων των παραγόντων της οικονομίας.

Τα στελέχη του ΔΝΤ στην έκθεσή τους επιβραβεύουν την απόφαση για τον «Καλλικράτη» στην τοπική αυτοδιοίκηση και ομιλούν με θετικό τρόπο για την ενιαία αρχή πληρωμών, την μεταρρύθμιση των σιδηροδρόμων, την απελευθέρωση των μεταφορών, την υιοθέτηση της οδηγίας της Ε.Ε. για τις υπηρεσίες, και την βελτίωση στην ποιότητα των στατιστικών στοιχείων.

Υπογραμμίζεται επίσης ότι οι ελληνικές αρχές πρέπει να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές ότι δεν συμβιβάζονται ούτε για τα κλειστά επαγγέλματα, ούτε με τις υπερχρεωμένες δημόσιες επιχειρήσεις που κοστίζουν πανάκριβα στους Έλληνες φορολογούμενους.

Ο κ. Τόμσεν και οι συνεργάτες του σημειώνουν ότι ο προϋπολογισμός πάει καλά. Αναφέρεται ότι «με βάση τας στοιχεία του πενταμήνου το έλλειμμα έχει μειωθεί σημαντικά πολύ περισσότερο απ’ ότι είχε προγραμματιστεί». Αναφορικά με τον τραπεζικό τομέα υπογραμμίζεται ότι ο συντελεστής φερεγγυότητας μειώθηκε στο 12,9% τον Μάρτιο του 2010 από το 13,2% του Δεκεμβρίου του 2009. Όμως ακόμα παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα από το 8% που είναι το ποσοστό της Βασιλείας.

Στην εισαγωγή τονίζεται ότι οι ελληνικές αρχές έχουν κάνουν πρόοδο θέτοντας τα δημοσιονομικά σε μία βιώσιμη τροχιά. Η προσπάθεια αυτή συμπληρώνεται με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την ανάπτυξη ενώ ταυτόχρονα λαμβάνονται μέτρα για την δίκαιη κατανομή των βαρών, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των αδυνάτων.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται σε κάμψη λόγω της μείωσης των δημοσίων δαπανών αλλά ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερος απ’ ότι προβλεπόταν και οι αυξήσεις των εμμέσων φόρων δεν απορροφήθηκαν ακόμα ούτε μερικώς από την αγορά λόγω της κάμψης της ζήτησης. Το ανά μονάδα κόστος εργασίας έχει περιοριστεί και η ανεργία έχει αυξηθεί.

Τονίζεται χαρακτηριστικά ότι η εφαρμογή του προϋπολογισμού βρίσκεται στα πλαίσια του προγράμματος σταθερότητας. «Ιδιαίτερα οι δαπάνες είναι υπό πλήρη έλεγχο», σημειώνεται και προστίθεται ότι «ωστόσο οι δαπάνες των νοσοκομείων και των συνταξιοδοτικών ταμείων καθώς και οι χρηματοοικονομικές πιέσεις από τις δημόσιες επιχειρήσεις εμφανίζουν σαφή ρίσκο για την οικονομία».

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «αυτοί οι τρεις τομείς δεν ελέγχονται άμεσα από τον κρατικό προϋπολογισμό και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής». Επίσης σημειώνεται ότι «η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού περιλαμβάνει σημαντικές μειώσεις του κόστους για τα επόμενα χρόνια, αυτό όμως θα φανεί ξεκάθαρα μετά την πλήρη αναλογιστική μελέτη».

Αναφορικά με τις τράπεζες τα στελέχη του ΔΝΤ γράφουν ότι «πιέζονται σε ότι αφορά την ρευστότητά τους και υπάρχει μικρή μείωση του συντελεστή φερεγγυότητάς τους αλλά ο συντελεστής αυτός είναι υψηλότερος από το ελάχιστο που απαιτείται στα πλαίσια των κανόνων της Βασιλείας». Επίσης τονίζουν ότι «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προωθούνται για το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, τις μεταρρυθμίσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση και το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων».

Οι εκτιμήσεις των στελεχών του Ταμείου (Staff Appraisal) είναι ενθαρρυντικές για την ελληνική οικονομία αν και πάντα υπογραμμίζεται η ανάγκη να υλοποιηθεί πλήρως το πρόγραμμα σταθερότητας. Γράφουν: Οι αρχές έχουν κάνει ένα δυνατό ξεκίνημα με το πρόγραμμα αλλά οι προκλήσεις παραμένουν, ενώ δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από την αποφασιστικότητα της ελληνικής κυβέρνησης για την επιτυχία του προγράμματος.

Σημειώνουν ότι παρά την κοινωνική αγωνία αναφορικά με τις επιπτώσεις των μέτρων οι αρχές ανησυχούν για τον σκεπτικισμό που υπάρχει στον Τύπο και μεταξύ των αναλυτών για το άν η Ελλάδα μπορεί να προωθήσει το πρόγραμμα αυτό χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους της. Η απάντηση σ’ αυτούς, τονίζουν, είναι η συνεχής επιμονή στην εφαρμογή και στην επιτυχία του προγράμματος.

Τα στελέχη του Ταμείου πιστεύουν ότι η οικονομική επιτυχία του προγράμματος θα εξαρτηθεί από τις προσπάθειες των αρχών να «ανοίξουν» στον ανταγωνισμό την οικονομία, να βελτιώσουν την φορολογική υπηρεσία και να ελεγχθεί με αποφασιστικότητα η υπόγεια οικονομία.

Για τον πληθωρισμό γράφουν στην έκθεση ότι είναι αρκετά υψηλός. Επειδή οι αυξήσεις των εμμέσων φόρων δεν έχουν απορροφηθεί από την αγορά λόγω της κάμψης στην κατανάλωση τα μέτρα θα πρέπει να επιταχυνθούν και να εκβαθυνθούν. Επίσης πρέπει να επιταχυνθεί η εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς, των προϊόντων και των υπηρεσιών σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι φορολογικές εξελίξεις χαρακτηρίζονται ενθαρρυντικές: Τα έσοδα αυξήθηκαν, οι δαπάνες μειώθηκαν αλλά κίνδυνοι υπάρχουν στον τομέα των νοσοκομειακών δαπανών, στους λογαριασμούς των ασφαλιστικών ταμείων, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των δημόσιων ταμείων. «Ενας αποφασιστικότερος έλεγχος αυτών των τομέων θα υποβοηθήσει αποφασιστικά ώστε να καμφθούν τα spreads» σημειώνεται στην έκθεση.

Σύμφωνα με τα στελέχη του ΔΝΤ η ισχυρή ασφαλιστική μεταρρύθμιση είναι ένα πολύ ενθαρρυντικό στοιχείο αλλά θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν και τα τελικά αποτελέσματα της αναλογιστικής ανάλυσης. Η ρευστότητα και η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών θα παρακολουθούνται συστηματικά. Η στήριξη που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις φορολογικές αρχές προσφέρουν σημαντικές εγγυήσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, όπως και ο μηχανισμός χρηματοπιστωτικής σταθερότητας που ψηφίστηκε πρόσφατα από την Βουλή.

Τονίζεται ακόμα ότι η σημασία των πολύ σημαντικών και ισχυρών μεταρρυθμίσεων για την μελλοντική ανάπτυξη δεν θα πρέπει να υπερεκτιμούνται. Οι διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, και η απελευθέρωση αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών θα πρέπει να συνεχιστούν. Οι προσπάθειες για την συγκράτηση του πληθωρισμού στα επίπεδα της ευρωζώνης θα πρέπει να αποτελέσει ένα σημαντικό στόχο των προσπαθειών  και θα πρέπει να υπάρξει αποφασιστικότητα για να καμφθεί η αντίσταση που προβάλλεται από τα κλειστά επαγγέλματα για να λειτουργήσει ανταγωνιστικά η αγορά.