Νέα Υόρκη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη

Ελπίδες ότι η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν θα τηρήσει αυστηρή πολιτική έναντι της Τουρκίας, όσο η Άγκυρα συνεχίζει να συμπεριφέρεται όχι ως σύμμαχος, αλλά ανταγωνιστής των ΗΠΑ, προκαλώντας προβλήματα στην περιοχή, δημιουργεί η κατάθεση του υποψήφιου υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, στην επιτροπή επικύρωση του διορισμού του, την Τρίτη 19 Ιανουαρίου.

Ο κ. Μπλίνκεν υποστήριξε τη συνέχιση των κυρώσεων CAATSA σε βάρος της Τουρκίας, για την αγορά των S-400, μέχρις ότου αλλάξει συμπεριφορά και συμφώνησε με την επισήμανση του ρεπουμπλικανού γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ ότι θα πρέπει να συνεχιστούν οι κυρώσεις.

«Απόλυτα. Βλέποντας τις κυρώσεις CAATSA, αυτό που έχει κάνει η Τουρκία ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ να προμηθευτεί S-400 είναι απαράδεκτο. Η ιδέα ενός ούτω καλούμενου στρατηγικού εταίρου μας να είναι κατ’ ακρίβεια ευθυγραμμισμένος με τον μεγαλύτερο στρατηγικό μας ανταγωνιστή δεν είναι αποδεκτό. Θα χρειαστεί να δούμε το αποτέλεσμα που θα έχουν οι υπάρχουσες κυρώσεις και να προσδιορίσουμε να θα χρειαστεί να γίνει κάτι περισσότερο», είπε.

Απαντώντας γραπτώς σε ερώτηση που του υπέβαλε ο Γερουσιαστής Μενέντεζ, ο κ. Μπλίνκεν δεσμεύτηκε πως αν επικυρωθεί ο διορισμός του από τη Γερουσία θα εργαστεί για να συνεχιστεί εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, καθώς και της Κύπρου, έδωσε ο υποψήφιος υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν.

Στο ερώτημα του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων Ρόμπερτ Μενέντεζ, για το πώς θα συνεχίσει και θα ενισχύσει τις επενδύσεις που περιγράφονται στο Νόμο για της Εταιρική Σχέση για την Ασφάλεια και την Ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο, ο κ. Μπλίνκεν είπε:

«Εάν εγκριθώ, ανυπομονώ να εξετάσω αυτή τη νομοθεσία και να συνεργαστώ με το Κογκρέσο και τους συναδέλφους μου στη διϋπουργική για την υποστήριξη ισχυρών δεσμών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου. Η σχέση ασφάλειας ΗΠΑ-Ελλάδας είναι σημαντική για τα συμφέροντά μας στην Ανατολική Μεσόγειο και έχει αυξηθεί σημαντικά καθώς οι διμερείς δεσμοί έχουν βελτιωθεί, ξεκινώντας από τη διοίκηση Ομπάμα-Μπάιντεν. Αν επικυρωθώ θα εργαστώ για να συνεχιστεί εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, καθώς και της Κύπρου», πρόσθεσε.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ

Πάντως ερωτήματα προκαλεί το γεγονός γιατί δεν τέθηκε ερώτηση για το κυπριακό και τις δηλώσεις της τουρκικής πλευράς περί δύο κρατών, από τον γερουσιαστή Μενέντεζ, ιδίως όταν είμαστε παραμονές της σύγκλησης της άτυπης συνάντησης 5+1 από τον ΓΓ του ΟΗΕ. Σε δήλωσή του στις 20 Οκτωβρίου, προ των εκλογών, ο Άντονι Μπλίνκεν είχε καταδικάσει τις σχετικές δηλώσεις Τατάρ για δύο κράτη.

Να σημειωθεί ότι ο φιλέλληνας δημοκρατικός γερουσιαστής υπέβαλε γραπτώς 4 ερωτήσεις για την Αρμενία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ στον κ.Μπλίνκεν, οι οποίες απαντήθηκαν.

Με τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων είχε τηλεφωνική επικοινωνία την Πέμπτη ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος τον συνεχάρη για το νέο του ρόλο. Η δεκάλεπτη συζήτηση κάλυψε θέματα που άπτονται των σχέσεων Ελλάδας – ΗΠΑ και του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή, των τουρκικών προκλήσεων και της πολιτικής της νέας αμερικανικής κυβέρνησης.

Μετά την επικύρωση του διορισμού του κ. Μπλίνκεν – προφανώς την προσεχή εβδομάδα – υπάρχουν σκέψεις να ετοιμαστεί επιστολή από ηγετικούς παράγοντες της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας και να του αποσταλεί, με την προοπτική να επιδιωχθεί αργότερα και συνάντηση μαζί του, καθώς στο παρελθόν είχε συμβεί πολλές φορές.

Ευκολότερη πάντως αναμένεται να είναι η προσέγγιση του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν, ο οποίος έχει σταθερότερες σχέσεις από τον κ. Μπλίνκεν στο θέμα της Τουρκίας και της στρατηγικής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πάντως, όπως ανέφερε καλά ενημερωμένη πηγή στην Ουάσιγκτον, καθώς σύντομα θα γίνουν στην επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων ακροάσεις για την βοηθό υπουργό Εξωτερικών για Πολιτικές Υποθέσεις, Βικτώρια Νούλαντ και όποιον επιλεγεί για τη θέση του υφυπουργού Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, τα ζητήματα του κυπριακού και των ελληνοτουρκικών θα τεθούν.

Η ΑΚΡΟΑΣΗ

Τον Αντονι Μπλίνκεν παρουσίασε ο δημοκρατικός γερουσιαστής του Ιλινόι, Ντικ Ντάρμπιν, ενώ μίλησαν ο πρόεδρος της Επιτροπής, Τζιμ Ρίις και ο επικεφαλής της δημοκρατικής πλειοψηφίας – κι από σήμερα πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων – Ρόμπερτ Μενέντεζ.

Στην εισαγωγική του ομιλία, ο γερουσιαστής Μενέντεζ είπε στον υποψήφιο υπουργό Εξωτερικών ότι η Βόρεια Κορέα, η Ρωσία και η Τουρκία απαιτούν άμεση προσοχή.

«Η Τουρκία συνεχίζει να αποσταθεροποιεί μέσω της υποστήριξης της επιθετικότητας του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπαχ και μέσω της δικής της επιθετικής συμπεριφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο, εναντίον των δημοκρατικών μας συμμάχων Ελλάδας και Κύπρου».

Στην καταληκτική παρέμβασή του ο γερουσιαστής Μενέντεζ είπε ότι αυτό που όλοι οραματίζονταν για την Τουρκία, να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, κοσμικό κράτος και ισχυρό σύμμαχο, δεν υλοποιήθηκαν στη διάρκεια της προεδρίας του Ταγίπ Ερντογάν.

«Η αγορά των S-400, που αποτελεί ξεκάθαρα παραβίαση του CAATSA. Η η εμπλοκή της σε αποσταθεροποιητικές ενέργειες στη Συρία, η εισβολή στα χωρικά ύδατα της Κύπρου και η επιδίωξη να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρο ενός μέλους της ΕΕ, η διεκδίκηση ολόκληρης περιοχής της ΑΟΖ της Ελλάδας μέχρι την Λιβύη, η υποστήριξη που παρέχει ο Ερντογάν στο Αζερμπαϊτζάν και την εμπλοκή και επιθετική του δράση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ που στοίχισε τόσες ζωές (και πιστεύω ότι έχουν λάβει χώρα εγκλήματα πολέμου από τους Αζέρους … Όλα αυτά και πολλά άλλα που ελπίζω να μην έχουμε με τη νέα κυβέρνηση».

Ο γερουσιαστής Μενέντεζ εξέφρασε την άποψη πως ότι πρόεδρος Τραμπ καλόπιανε τον Ερντογάν ο οποίος συνέχιζε να προχωρά σε όλα τα μέτωπα, συμπεριλαμβανομένης και της Λιβύης.

«Ελπίζω να έχουμε μια ξεκάθαρη πολιτική άποψη για το τι είναι ο Ερντογάν και τι κάνει», είπε ο ο επόμενος πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων, υπενθυμίζοντας ότι στην Τουρκία βρίσκονται φυλακισμένοι περισσότεροι δικηγόροι και δημοσιογράφοι από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.

Στο ερώτημα του κ. Μενέντεζ αν η κυβέρνηση έχει ξεκάθαρη άποψη για την Τουρκία υπό τον Ταγίπ Ερντογάν, ο Άντονι Μπλίνκεν απάντησε καταφατικά.

«Πολλή ξεκάθαρη. Σε τελική ανάλυση η Τουρκία είναι μία σύμμαχος η οποία τοποθετείται εν πολλοίς με τρόπο που αρμόζει σε σύμμαχο. Αυτό αποτελεί μία πολλή ουσιαστική πρόκληση για μας κι είμαστε ξεκάθαροι γι’ αυτό», πρόσθεσε ο Άντονι Μπλίνκεν.

Ο κ. Μενέντεζ παράλληλα εξέφρασε την ελπίδα ο πρόεδρος Μπάιντεν να αναγνωρίσει την Γενοκτονία των Αρμενίων, όπως έγινε με μεγάλη πλειψηφία από τη Γερουσία η οποία υιοθέτησε το ψήφισμά του, αλλά και τη Βουλή.

«Είναι μία αρμόζουσα ενέργεια που πρέπει να γίνει. Το βρίσκω ανάρμοστο οι πρέσβεις μας στην Αρμενία να πηγαίνουν στις εκδηλώσεις μνήμης για τη Γενοκτονία, αλλά να μην βρίσκουν τη λέξη».

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η υπενθύμιση από μέρους του γερουσιαστή Μενέντεζ ότι η Επιτροπή έχει δικαιοδοσία στις πωλήσεις όπλων. Χωρίς να μνημονεύσει το δύο νομοσχέδια που κατέθεσε προ ολίγων μηνών για κυρώσεις σε βάρους της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, είπε πως δεν έχει ιδεολογικό πρόβλημα με τις πωλήσεις όπλων από αμερικανικές εταιρείες, σε διάφορες χώρες, «όταν αυτές οι χώρες τηρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο, που μας εμπνέουν για τον όλο τον κόσμο. Όταν δεν το κάνουν, τότε έχω πρόβλημα», είπε ο κ. Μενέντεζ, ζητώντας πριν δίνονται άδειες για πωλήσεις όπλων από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να υπάρχουν διαβουλεύσεις με την επιτροπή.

Κλείνοντας τη συνεδρίαση, ο προεδρεύων της Επιτροπής, Τζιμ Ρίις υιοθέτησε τις αναφορές του γερουσιαστή Μενέντεζ για την Τουρκία.

«Οι εκφράσεις που χρησιμοποίησε ο Γερουσιαστής Μενέντεζ διαβιβάστηκαν από μένα και νομίζω κι εκείνον σε κάθε Τούρκο διπλωμάτη, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Ερντογάν, απευθείας από μένα», είπε.

Αναπτύσσοντας τις προτεραιότητές του, ο κ. Μπάιντεν είπε πως θα συνεργαστεί με την Επιτροπή για την αναζωογόνηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επενδύοντας στο διπλωματικό προσωπικό. Και εργαζόμενος με όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες και τους εταίρους ανά τον κόσμο, θα αναζωογονήσει την αμερικανική διπλωματία, για να αντιμετωπίσει τις πιεστικές προκλήσεις των καιρών μας.

«Η πραγματικότητα είναι ότι ο κόσμος δεν οργανώνεται από μόνος του. Όταν δεν έχουμε εμπλοκή και δεν ηγούμαστε, τότε συμβαίνει ένα από τα δύο πράγματα: Είτε κάποια άλλη χώρα προσπαθεί να πάρει τη θέση μας, αλλά πιθανώς όχι με τρόπο που να προωθεί τα συμφέροντα ή τις αξίες μας. Ή κανείς δεν το κάνει, και μετά επικρατεί. Είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτό δεν εξυπηρετεί τον αμερικανικό λαό Η ταπεινότητα και η εμπιστοσύνη πρέπει να είναι οι πτυχές του νομίσματος της ηγεσία της Αμερικής», είπε ο Άντονι Μπλίνκεν.

Οι περισσότερες ερωτήσεις των μελών της επιτροπής αφορούσαν τη Ρωσία, την Κίνα και τη Μέση Ανατολή. Ο Άντονι Μπλίνκεν εμφανίστηκε μετριοπαθής στις τοποθετήσεις του, δείχνοντας διάθεση συνεργασίας με την επιτροπή, στην οποία εργάστηκε για περίπου 15 χρόνια. Αναγνώρισε επίσης τη σημασία των Συμφωνιών του Αβραάμ και κάποια άλλα θετικά που έγιναν στην περίοδο της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.