Νέα Υόρκη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη

Φωτογραφίες: Δημήτρης Πανάγος

Τις σκέψεις του ιδίου, αλλά και του υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας, για λύσεις οι οποίοι θα πρέπει να βρεθούν ώστε να σταματήσουν οι αποσπάσεις Ελλήνων εκπαιδευτικών, στα ελληνικά σχολεία του Εξωτερικού, αναπτύσσει ο υφυπουργός Παιδείας, Δρα Θεοδόσης Πελεγρίνης, που βρέθηκε για λίγες μέρες στη Νέα Υόρκη, συμμετέχοντας στην εκδήλωση για τα 40 χρόνια του Συλλόγου Δασκάλων «Προμηθεύς».

Οικονομικοί λόγοι αλλά και μνημονιακές υποχρεώσεις της Ελλάδας, υποχρεώνουν τη χώρα να διακόψει τις αποσπάσεις και να φέρει πίσω τους αποσπασμένους. Η ιδέα του κ. Πελεγρίνη – να εκπαιδεύονται οι δάσκαλοι ελληνικών σε αμερικανικά πανεπιστήμια – έχει εμφανιστεί με διάφορες μορφές στα τελευταία 19 χρόνια και τη δοκίμασε ανεπιτυχώς στο Σικάγο ο αείμνηστος Θεόδωρος Σπυρόπουλος.

ΣΥΝΤΕΥΞΗ

Ερ. Μιλήστε μας για τις επαφές σας στη Νέα Υόρκη.

Απ. Ήλθα για να τιμήσω το θεσμό του δασκάλου, εξ αφορμής των 40 χρόνων του συλλόγου «Προμηθέας». Μου δόθηκε όμως η αφορμή να συναντήσω και ανθρώπους της Ομογένειας και να συζητήσουμε το μεγάλο ζήτημα της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης των Ομογενών.

Συνάντησα το Γενικό Πρόξενο κ. Ηλιόπουλο, στον οποίο είπα ότι η Ελλάδα στέλνει ένα αριθμό αποσπασμένων εκπαιδευτικών στην Ομογένεια, που σε σχέση με τον αριθμό άλλων χωρών είναι περιορισμένος. Εδώ έχουμε γύρω στους 95 και στη Γερμανία 400. Δεν παύει όμως να είναι ένα πρόβλημα για την Ελλάδα, στην κατάσταση την οποία βρίσκεται. Η Ελλάδα θέλει τους εκπαιδευτικούς κοντά της, με δεδομένο ότι υπάρχουν μεγάλα κενά.

Αλλά, ακόμη κι αν μπορούσε, άποψή μου είναι η ελληνόγλωσση εκπαίδευση να καταστεί αυτάρκης. Να παράγει μόνη της τους δασκάλους που χρειάζεται, οι οποίοι να εκπαιδεύουν τα ελληνόπουλα.

Η πρόταση που είπα στο γενικό πρόξενο είναι ότι θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε σε πανεπιστημιακά τμήματα που υπάρχει παιδαγωγική, με την υποχρέωση αυτών των τμημάτων να διδάσκουν τα ελληνικά. Ετσι, οι απόφοιτοι αυτών των τμημάτων θα έχουν τη δυνατότητα να δίνουν τις εξετάσεις που απαιτούνται εδώ και να εργάζονται ως εκπαιδευτικοί. Από αυτούς θα μπορεί η ελληνική Ομογένεια να παίρνει ανθρώπους για να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους. Θεωρώ ότι ο γενικός πρόξενος βρήκε την πρόταση αυτή ενδιαφέρουσα.

Στη συνέχεια επισκέφθηκα τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο, στον οποίο έθεσα την ίδια πρόταση. Την βρήκε ενδιαφέρουσα. Αποψή του είναι πως πρέπει να γίνει μεγαλύτερη επεξεργασία. Του είπα ότι είναι μία σκέψη και απ’ εκεί και πέρα χρειάζεται να υλοποιηθεί. Μου είπε ότι θα την μελετήσει και θα αποφασίσει σχετικώς.

Θέλω να πω ότι πρόκειται για μία καινοτόμο άποψη που αν κατορθώσει και περάσει, όχι μόνος στις ΗΠΑ αλλά και τις άλλες χώρες, νομίζω η ελληνική Ομογένεια θα βαδίσει πάνω σε διαφορετικές ράγες από αυτές που βάδιζε όλα αυτά τα χρόνια.

Η Ελληνική Ομογένεια ήταν πάντοτε προτεραιότητα για το υπουργείο Παιδείας, ανεξαρτήτως του κόμματος που κυβερνούσε, αλλά σήμερα έχω την εντύπωση ότι υπάρχει η βούληση να κάνουμε αυτό το απαραίτητο βήμα για να φύγουμε από το τέλμα στο οποίο βρίσκεται η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό.

Ερ. Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο που έχετε κατά νου, ή γενικά να δίδονται πτυχία από τμήματα ελληνικών σπουδών;\

Απ. Το τμήμα πρέπει να έχει σχέση με την παιδαγωγική, οπότε μιλούμε για συγκεκριμένα παιδαγωγικά τμήματα. Θα πρέπει να δούμε ποια είναι αυτά τα τμήματα, στη συνέχεια να απευθυνθούμε σ’ αυτά, αν δέχονται να γίνει η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Σας το λέω έχοντας την εμπειρία από το Μόναχο. Στη Γερμανία υπάρχουν τα αμιγώς ελληνόγλωσσα σχολεία, που λίγο-πολύ έχουν διαγράψει τον κύκλο τους και κανείς δεν πιστεύει ότι μπορούν να επιτελέσουν το ρόλο τους. Στο Μόναχο το ελληνικό κράτος έχει έλθει σε συμφωνία με τη Βαυαρία και τα σχολεία είναι πλέον δίγλωσσα και ο μαθητής διδάσκεται όπως ένα γερμανόπουλο, με υποχρέωση όμως να διδάσκεται τα ελληνικά, τα οποία είναι πλέον πιστοποιημένη γλώσσα.

Ευελπιστώ ότι θα μπορεί να εφαρμοστεί και στην Αμερική. Δεν έχω υπόψη μου συγκεκριμένα τμήματα, αλλά μόλις έγινε γνωστό υπήρξε άμεση ανταπόκριση από πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ.

Ερ. Πάντως παρόμοιες προτάσεις έχουν συζητηθεί και στο παρελθόν….

Απ. Η λύση για να περπατήσει θέλει συναίνεση και από την Ομογένεια, αλλά κυρίως από τις πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα. Αν υπάρξουν άνθρωποι στις ΗΠΑ που στηρίζουν την πρόταση, είμαι διατεθειμένος να επιδιώξω και τη συναίνεση από τις πολιτικές δυνάμεις.

Δεν αμφισβητών ότι μπορεί να έγινε παρόμοια πρόταση στο παρελθόν. Το ζήτημα είναι πως θα προχωρήσει η πρόταση αυτή, αν συμφωνούμε. Διότι αν επειδή πριν 10 χρόνια είπαμε να προχωρήσει κι επειδή δεν έγινε τίποτε να σταματήσουμε, τότε δεν κάνουμε τίποτε.

Όταν γίνεται μία μεταρρύθμιση, στην Ελλάδα επικρατεί η εντύπωση ότι θα πρέπει να διαγράψει το παρελθόν. Εγώ θεωρώ ότι η Εκκλησία έχει προσφέρει πάρα πολλά στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση στις ΗΠΑ. Αν τα ελληνόπουλα εδώ ομιλούν ελληνικά, οφείλεται στα κοινοτικά σχολεία και την Εκκλησία και πρέπει να συνεχίσει να το πράττει. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι σταματούμε εκεί. Πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πιο πέρα. Το πρώτο λοιπόν σε μια μεταρρύθμιση είναι να μη διαγράφεις το παρελθόν.

Το δεύτερο, να μην περιμένουμε ότι μία μεταρρύθμιση θα εφαρμοστεί από την επομένη. Αυτό παθαίνουμε στην Ελλάδα. Μετά τη μεταπολίτευση ο κάθε υπουργός Παιδείας φέρνει κι από ένα νόμο, περιμένοντας ότι θα αποδώσει αμέσως. Δεν ισχύει αυτό. Μία μεταρρύθμιση θέλει χρόνο κι αν προχωρήσει θα καθοριστούν και τα χρονοδιαγράμματα.

Ερ. Επομένως, αν αυτό εφαρμοστεί, δεν πρόκειται αμέσως να αποσυρθούν οι αποσπασμένοι…

Απ. Όχι βέβαια. Θα έλθουν και του χρόνου και την επόμενη χρονιά… Μπορεί τη μεθεπόμενη να φέρεις λιγότερο, αναλόγως των αναγκών, γιατί οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται κάποιον χρόνο, ίσως και τέσσερα χρόνια… Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτής της άποψης είναι πως οι δάσκαλοι ως απόφοιτοι πανεπιστημίων της Αμερικής δεν θα υπόκεινται σε κανένα περιορισμό και θα μπορούν να διεκδικούν εύκολα θέση.

Ερ. Καθώς το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας είναι το οικονομικά, συζητήθηκε η πιθανότητα κάποιοι από τους αποσπασμένους δασκάλους στις ΗΠΑ να πληρώνονται από τα ίδια τα σχολεία; Υποβλήθηκε τέτοιο αίτημα;

Δεν είναι μόνο το οικονομικό, αλλά και η σπανιότητα των εκπαιδευτικών στη χώρα μας. Αυτή τη στιγμή για να μπορέσει η Ελλάδα να καλύψει τα κενά που υπάρχουν διέθεσε 160 εκατομμύρια ευρώ από τα ΕΣΠΑ. Απέμειναν 190 εκατομμύρια. Του χρόνου τι θα κάνει; Άλλα 160; Την επόμενη χρονιά θα πρέπει να κλείσουνε. Δεν έχουμε εκπαιδευτικούς. Δεν είναι μόνο η μισθοδοσία των αποσπασμένων, αλλά ότι στερείς από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα για να τους διαθέσεις εδώ.

Αυτό δε σημαίνει διάκριση μεταξύ των σχολείων στην Ελλάδα και στην Ομογένεια. Θέλουμε να είναι ισότιμα. Κι η ισοτιμία θα εξασφαλιστεί με μία τέτοια πρόταση που ευελπιστούμε ότι θα προχωρήσει.

Ερ. Διοικητικά το θέμα των συντονιστών εκπαίδευσης έχει λήξει, έτσι;

Απ. Αν προχωρήσει η πρόταση αυτή περιττεύουν οι συντονιστές εκπαίδευσης.

Ερ. Επισκεφτήκατε επίσης το σχολείο του Αγίου Δημητρίου Αστόριας. Ποια εντύπωση αποκομίσατε;

Απ. Εφυγα εντυπωσιασμένος με τις εγκαταστάσεις. Εφυγα θετικά διακείμενος, μπορώ να πω εντυπωσιασμένος. Περίμενα να δω άλλα πράγματα.

Ερ. Σας υπέβαλαν κάποια αιτήματα;

Απ. Αυτό που μας είπαν ήταν «εμείς δεν θέλουμε χρήματα. Μας αρκεί η ηθική στήριξη. Μου ζήτησαν να μεταφέρω στην πατρίδα το έργο που επιτελούν και να τους αντιμετωπίζουν ως ανθρώπους που εργάζονται για το καλό της ελληνικής Ομογένειας».

Ερ. Μετά από τη συνάντησή σας με τον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο, εγκαινιάζεται ένας διάλογος της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας με την Αρχιεπισκοπή, πιθανόν σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων;

Απ. Τον Αρχιεπίσκοπο τον γνωρίζω πολλά χρόνια και τον εκτιμώ, πέραν από ιεράρχη κι ως πνευματικό άνθρωπο. Εχουμε μία δυνατότητα να μιλάμε. Είπαμε ότι θα πρέπει να ανοίξει αυτός ο διάλογος. Θα πρέπει να περάσει στο επίπεδο των εμπειρογνωμόνων για να υλοποιηθεί η πρόταση, εφόσον θέλει να συμβάλει κι ο ίδιος σ’ αυτή.

Ερ. Στο θέμα του διαλόγου για την παιδεία, που βρισκόμαστε;

Απ. Ο υπουργός έχει καλέσει συνέντευξη εφ όλης της ύλης και πιστεύω θα αναφερθεί και σ’ αυτό. Κατά καιρούς γίνονται διάλογοι για τα εκπαιδευτικά ζητήματα. Είναι όμως πρώτη φορά που ο διάλογος περιλαμβάνει όλες τις βαθμίδες, από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο. Εχω την εντύπωση πως μέσα στον Απρίλιο θα έχουμε τις προτάσεις.

Ερ. Υπάρχουν κάποιες σκέψεις για το πώς αυτός ο επιστημονικός κόσμος που εγκαταλείπει την Ελλάδα, δεν θα χαθεί κιόλας για πάντα;

Απ. Η Ελλάδα υφίσταται λόγω της οικονομικής κρίσης το ίδιο πρόβλημα που υπέστη η Γερμανία στη δεκαετία του ’50. Η Γερμανία έβγαζε μεγάλους επιστήμονες που δεν μπορούσε να κρατήσει λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν στην Αμερική. Αυτό ζούμε στην Ελλάδα σήμερα. Όμως, το γεγονός ότι οι νέοι αυτοί επιστήμονες βρίσκουν δουλειά σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα κλπ, αποδεικνύει, πρώτον, ότι το επίπεδο των πανεπιστημίων μας είναι υψηλό. Και δεύτερον ότι τα πτυχία των ελληνικών πανεπιστημίων γίνονται δεκτά απ’ όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου.