Ηνωμένα Εθνη.- Του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗ

Η προβληματική για τη Λευκωσία έκθεση που εξέδωσε για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ ο γ.γ. του ΟΗΕ, οι αυτοαναιρούμενες δηλώσεις του ειδικού του συμβούλου για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Έιντε, οι σκληρές δηλώσεις του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με σαφείς αιχμές σε βάρος του Μπαν Κι Μουν και των ΗΠΑ κι η συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα και κλιμάκωση των απαιτήσεων, σε μία περίοδο που η Ελλάδα βρίσκεται σε εκλογές με αβέβαιο αποτέλεσμα, έχουν δημιουργήσει μία συγκεχυμένη κατάσταση, καθώς σε οκτώ μέρες τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας θα ενημερωθούν για τις εξελίξεις στις συνομιλίες από το Νορβηγό πρώην διπλωμάτη.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης δέχεται τον Ειδικό Σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό Espen Barth Eide, Λευκωσία 14 Ιανουαρίου 2015.ΚΥΠΕ/ΚΑΤΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Αυτή τη στιγμή η Λευκωσία έχει καθορίσει ως πρώτη προτεραιότητα να διασφαλίσει, αφενός ότι η ενημέρωση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας από τον κ. Έιντε και την κ. Μπάτενχαϊμ θα λέει τα πράγματα όπως έχουν, για τους λόγους που έχει προκληθεί το αδιέξοδο στις συνομιλίες κι αφετέρου ότι το ψήφισμα που θα εκδοθεί δεν θα δημιουργεί προηγούμενα τα οποία θα οδηγήσουν σε επιδείνωση της στάσης των Ηνωμένων Εθνών έναντι της Ελληνοκυπριακής πλευράς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε σχέση με το πρώτο σκέλος, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατά τη συνάντησή του με τον κ. Έιντε, αλλά και στην επιστολή που απέστειλε προς τον γ.γ. του ΟΗΕ, ο μόνιμος αντιπρόσωπος πρέσβης Νίκος Αιμιλίου, επισημαίνεται ότι η Λευκωσία αναμένει μια ακριβοδίκαιη, ισοζυγισμένη και ακριβή παρουσίαση των εξελίξεων του Κυπριακού και των λόγων που υπάρχει αδιέξοδο. Το θέμα αυτό συζητήθηκε έντονα μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Νορβηγού πρώην διπλωμάτη (υπό τη σκιά και των διαβουλεύσεων για αλλαγή της παραγράφου της έκθεσης για την «απομόνωση των Τ/κ») με τον κ. Αναστασιάδη να έχει εξοργιστεί ιδιαίτερα από τις δηλώσεις που έκανε ο κ. Έιντε την Τρίτη, μετά από τη συνομιλία του με τον Ντερβίς Έρογλου, όπου είχε δηλώσει πως θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα κι από τις δύο πλευρές, παρότι έγιναν κάποιοι συμβιβασμοί. Είχε μάλιστα προειδοποιήσει πως θα ζητούσε από το Σ.Α. να εργαστεί με όλες τις πλευρές ή αμφότερες τις πλευρές για να διασφαλιστεί ότι θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στο τραπέζι των συνομιλιών.

Άλλα έλεγε ο Έιντε

Η τοποθέτηση του κ. Έιντε που σύμφωνα με κυβερνητική πηγή έμμεσα ζητούσε νέες υποχωρήσεις, έρχεται σε κάθετη αντίθεση με τη διαβεβαίωση που έδωσε προς ανώτατο Ελληνοκύπριο επίσημο, μέσω γραπτού τηλεφωνικού μηνύματος (SMS), μετά από τη γνωστή δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας ότι δέχεται να συζητήσει τους υδρογονάνθρακες στην τελευταία φάση των συνομιλιών, όταν γίνει και συζήτηση για τους χάρτες. Και λίγο πολύ θεωρούσε επαρκή τη δήλωση για να μην ανανεωθεί η τουρκική οδηγία και να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες.

Μετά τη συνομιλία του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο κ. Έιντε μιλώντας στους δημοσιογράφους μίλησε «για εποικοδομητική συμβολή του Προέδρου Αναστασιάδη». «Είναι ένα θετικό βήμα από τον κ. Αναστασιάδη και αυτό το θετικό βήμα πρέπει να ακολουθηθεί από κάποια ανταπόκριση της άλλης πλευράς», είπε.

Η δήλωση αυτή, εκτιμάται από τη Λευκωσία, προδιαθέτει θετικά για την ενημέρωση που θα κάνει ο ειδικός σύμβουλος προς τα μέλη του Σ.Α. και σε όλες τις επαφές με ξεκαθαρίζουν πως δεν θα δεχθούν τίποτε λιγότερο, επιμένοντας ότι πρέπει να επιμείνουν με αυτό ως βάση για την άρση της NAVTEX και επιστροφή στις συνομιλίες.

Το δεύτερο σκέλος των επαφών με χώρες-μέλη του Σ.Α. σχετίζεται με την ενημέρωσή τους αναφορικά με τις ανακρίβειες της έκθεσης, τις εξελίξεις στο διάστημα από τον Οκτώβριο μέχρι σήμερα και το γεγονός της κατάφορης παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων μιας χώρας-μέλους του ΟΗΕ από την Τουρκία. Θεωρείται βέβαιο ότι σχετικά ερωτήματα πρόκειται να εγερθούν και από φιλικές χώρες προς τον Έσπεν Μπαρθ Έιντε, αλλά και την κ. Μπάτενχαϊμ, με ερωτήματα γιατί σημαντικά θέματα απουσιάζουν από την έκθεση.

Να σημειώσουμε ότι στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο κ. Έιντε είχε πει για την ενημέρωση του Σ.Α.: «Θα δώσω μια γνήσια παρουσίαση του τι συμβαίνει και ασφαλώς θα προτρέψω για συνεργασία, όχι μόνο των πλευρών αλλά και άλλων κρατών, να βοηθήσουν στη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών…» και συνεχίζει: «Πρέπει να αρχίσουμε συνομιλίες με σκοπό να πάμε κάπου, ώστε όταν επιστρέψουμε να έχουμε μία δομημένη συμφωνία στο πώς μπορούμε να έχουμε τις συνομιλίες, ποια η αλληλουχία, πόσο συχνά συναντιόμαστε, εντός καθορισμένου χρονοδιαγράμματος». Δηλαδή, ακόμη και με θετική κατάληξη στο ζήτημα των υδρογονανθράκων, υπάρχουν ζητήματα –όπως τα χρονοδιαγράμματα– που πιθανόν να προκαλέσουν μελλοντικές τριβές.

Το αινιγματικό Λονδίνο και η απαθής Ουάσιγκτον

Το βρετανικό προσχέδιο ψηφίσματος αναμενόταν να επιδοθεί στα υπόλοιπα μόνιμα μέλη το αργότερο μέχρι τη Δευτέρα. Το Λονδίνο απέφυγε να ανοίξει τα χαρτιά του και διαμήνυσε στη Λευκωσία ότι οι όποιες συζητήσεις θα γίνουν στη Νέα Υόρκη, σε επίπεδο μονίμων αντιπροσωπειών. Το κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών δεν θεωρεί πιθανή την εκδήλωση προσπάθειας να συμπεριληφθούν στο ψήφισμα οι απαράδεκτες αναφορές για το ζήτημα της άρσης της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων. Εκτιμούν ότι οι Βρετανοί θα αρκεστούν στο καθιερωμένο καλωσόρισμα της έκθεσης στο προοίμιο και το «σημειώνοντας την έκθεση» στο διατακτικό. Η μάχη πιθανόν να δοθεί στο ζήτημα της πρόσκλησης στα μέρη για επανάληψη των συνομιλιών, στη βάση της αντίστοιχης αναφοράς της παραγράφου 26 της έκθεσης για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Η επίμαχη πρόταση στην έκθεση αναφέρει πως «μετά την αναστολή των συνομιλιών, έχω υπογραμμίσει την ανάγκη για μια ταχεία επανάληψη των διαπραγματεύσεων και (απευθύνει) έκκληση στις δύο πλευρές να βρουν έναν τρόπο για να επιτευχθεί αυτό χωρίς καθυστέρηση». Μάλιστα, αρχικά πρόθεση της Γραμματείας ήταν η φράση να σταματήσει μετά την «ταχεία επανάληψη των διαπραγματεύσεων», άλλα άλλαξε μετά τις πιέσεις της Λευκωσίας. Αν η αναφορά στο ψήφισμα παραμείνει η ίδια, η κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει ιδιαίτερο πρόβλημα. Σε σχέση με τα υπόλοιπα, θέματα στα οποία πιθανόν να υπάρχουν προβλήματα θα μπορούσαν να είναι αναφορές στους αγνοούμενους, της αποναρκοθέτησης και τις κάμερες παρακολούθησης. Να σημειωθεί ότι αυτή την εβδομάδα θα επισκεφθεί τη Λευκωσία η βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αμάντα Σλόατ, οπότε θα έχει την ευκαιρία να ενημερωθεί απευθείας για τις θέσεις της πλευράς μας. Πάντως, η Ουάσιγκτον το τελευταίο διάστημα κρατά αποστάσεις.

Ραντεβού με Νταβούτογλου

Πριν έλθει στη Νέα Υόρκη για να ενημερώσει το Συμβούλιο Ασφαλείας, ο κ. Έιντε θα συναντηθεί στο Νταβός με τον Τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, τον οποίο –υποσχέθηκε στη Λευκωσία– θα επιχειρήσει να πείσει να ανταποκριθεί θετικά η Τουρκία στη χειρονομία Αναστασιάδη. Ωστόσο, κάτι που δεν ξεχνά η κυπριακή κυβέρνηση είναι η πληροφορία που έλαβε από υψηλά ιστάμενο ξένο αξιωματούχο. ότι πριν αναλάβει ο κ. Έιντε έδωσε διαβεβαιώσεις στον Αχμέτ Νταβούτογλου πως δεν πρόκειται να αντιταχθεί σε ζωτικά για την Άγκυρα συμφέροντα.

«Kαρφώνουν» τον Τιμ Αλτζίν στον ΟΗΕ

Το δεύτερο ερώτημα που θα προσπαθήσει να διαλευκάνει η Λευκωσία, μόλις περάσει η μπόρα του ψηφίσματος του Σ.Α., είναι το ποιος ευθύνεται για την τόσο έντονα αρνητική έκθεση και το πώς θα αποτραπούν αρνητικές επιπτώσεις οι οποίες θα μας ακολουθούν σε επόμενες. Με βάση την τακτική ίσων αποστάσεων που τηρούσαν όλο αυτό το διάστημα τα Ηνωμένα Εθνη κι οι Αμερικανοί, αλλά και τις αποκαλυπτικές συνεντεύξεις του Εσπεν Μπαρθ Έιντε, η Λευκωσία ανέμενε πως αυτή τη φορά τα πράγματα με την έκθεση δεν θα ήταν εύκολα και ανάλογα προέβλεπαν και τις εξελίξεις στο Σ.Α. Εκείνο ωστόσο που αιφνιδίασε την κυβέρνηση ήταν η αναφορά στην απομόνωση των Τ/κ, που θύμιζε τις μέρες μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν. Στη διάρκεια των εντόνων και εντατικών παραστάσεων που έλαβαν χώρα την περασμένη Τρίτη και Τετάρτη σε Λευκωσία και Νέα Υόρκη, η βασική αντίδραση των αξιωματούχων του ΟΗΕ ήταν να πετούν ο ένας το μπαλάκι της ευθύνης στον άλλο. Ενδεικτικότερη όλων ήταν η απορία που εξέφρασε στον Ιωάννη Κασουλίδη η Λίζα Μπάτενχαϊμ, γιατί να μας ενοχλεί «αυτή η θετική αναφορά». Φαίνεται, πάντως, ότι μετά τις έντονες πιέσεις της πλευράς μας, οι άνθρωποι που χειρίζονται τα πολιτικά θέματα, «έδωσαν» ως συντάκτη της επίμαχης αναφοράς τον Βρετανικής καταγωγής χειριστή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη Νέα Υόρκη, Τιμ Αλτζίν, έναν αξιωματούχο, ο οποίος υπηρέτησε πάνω από 6 χρόνια στην Κύπρο και του οποίου οι φιλοτουρκικές απόψεις απασχόλησαν πολλές φορές τη Λευκωσία. Μάλιστα, με βάση τα όσα μεταφέρθηκαν, στην πλευρά μας, ο κ. Αλτζίν επέμεινε να αλλάξει η πάγια την τελευταία εξαετία παράγραφος για τις δικοινοτικές σχέσεις, γιατί είχε καταντήσει πληκτική. Βεβαίως, γεννούνται απορίες πώς ένα τέτοιο θέμα με καθαρά πολιτικές επιπτώσεις πέρασε από το screening του Τμήματος Πολιτικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, αν και στο παρελθόν η αρνητική συνεισφορά αξιωματούχων, έπαιξε ρόλο σε συγκεκριμένες συγκυρίες. Εκείνο επίσης που χρειάζεται περαιτέρω εξέταση είναι γιατί ενώ υπήρχαν στο παρελθόν δύο προηγούμενα αλλαγής εκθέσεων του γ.γ. για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, αυτή τη φορά η Γραμματεία του ΟΗΕ επέμεινε στη δικαιολογία ότι έχει υπογραφεί από το γ.γ. και έχει λάβει αριθμό εγγράφου.