Νέα Υόρκη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη
Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Μηνάς Χατζημιχαήλ ήταν ο κύριος ομιλητής την περασμένη Πέμπτη, στην ετήσια εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Συνδέσμου Τραπεζικών (ΗΑΒΑ) που γίνεται με σκοπό την ενίσχυση του Ταμείου Παιδιών της Κύπρου, ενός κοινωφελούς ιδρύματος το οποίο βοηθά εγκλωβισμένα παιδιά και παιδιά απόρων οικογενειών από την Κύπρο για τις εξελίξεις στο κυπριακό και τις προοπτικές για λύση.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος στην ομιλία του αναφέρθηκε στις εξελίξεις που διαδραματίστηκαν κατά την διάρκεια του έτους, μίλησε για την τρέχουσα διαδικασία και ανέλυσε τις έννοιες της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας καθώς και τις οικουμενικά αποδεκτές αρχές στις οποίες βασίζεται μια ομοσπονδιακή λύση, σε αντίθεση με τις διάφορες ερμηνείες στις οποίες προβαίνει η Τουρκική πλευρά και που αντιβαίνουν το διεθνές δίκαιο και πρακτική.

Ο Κύπριος Πρέσβης επισήμανε ότι το 2008 υπήρξε έτος ανανέωσης της ελπίδας για την Κύπρο και εξήγησε ότι αυτό οφείλεται σε συνδυασμό εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Στο εσωτερικό είπε, η εκλογή στην Προεδρία του Δημήτρη Χριστόφια, του Γενικού Γραμματέα ενός κόμματος με μακρά ιστορία κοινών αγώνων με τους Τουρκοκυπρίους για την επανένωση και αποστρατικοποίηση της Κύπρου και γνωστού για τις φιλικές του σχέσεις με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, δημιούργησε ιδιαίτερη δυναμική και μομέντουμ επί του εδάφους για την επανέναρξη των συνομιλιών για την λύση του κυπριακού. Η εισαγωγή του Ευρώ επίσης-είπε- ήταν ένα ιστορικό ορόσημο για την πολιτική και οικονομική ζωή της Κύπρου με ευρύτερες επιπτώσεις σε μια μελλοντική λύση του κυπριακού αφού αυτό το γεγονός εξουδετερώνει τυχόν τουρκικές αξιώσεις για ξεχωριστά νομισματικά συστήματα.

Όσο αφορά τους εξωτερικούς παράγοντες ο κ. Χατζημιχαήλ ανέφερε ως σημαντικό για τις συνθήκες που περιστοιχίζουν την διαπραγματευτική διαδικασία την αποφυγή της πολιτικής κρίσης τον Ιούλιο του 2008 στην Τουρκία μετά την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου να απορρίψει την αίτηση του εισαγγελέα για απαγόρευση λειτουργίας του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ως άλλο σημαντικό εξωτερικό παράγοντα ανέφερε την εκλογή στην Προεδρία και Αντιπροεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών του Barack Obama και Joe Biden και τόνισε ότι δεδομένων των προεκλογικών θέσεων που έχουν λάβει για το κυπριακό αλλά και της ειδικής σχέσης και επιρροής που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες πάνω στην Τουρκία είναι ευχή και έργο να υπάρξει από μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών μια βελτιωμένη πολιτική όσο αφορά το κυπριακό, βασισμένη σε υποστήριξη αρχών, του διεθνούς δικαίου και της νομιμότητας και όχι πολιτικών σκοπιμοτήτων.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος επεσήμανε ωστόσο ότι δεν μπορούν να αγνοηθούν ή να παραβλεφθούν εξελίξεις μέσα στο 2008 που ενδεχομένως δημιουργούν δυσκολίες και ανέφερε την εκλογή της Τουρκίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας για τα επόμενα δύο χρόνια και την την κατάσταση που δημιουργείται με τις υποθέσεις του Κοσσόβου, Νοτίου Οσσετίας και Αμπχαζίας. Ειδικά για το τελευταίο τόνισε ότι απορρίπτουμε κάθε προσπάθεια παραλληλισμού μεταξύ της Κύπρου και αυτών των καταστάσεων αλλά κάποιοι στην Τουρκική πλευρά εμπνέονται και ενθαρρύνονται από αυτές ελπίζοντας το ίδιο κάποτε να εφαρμοστεί και στην Κύπρο.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος αφού αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της νέας Κυπριακής Κυβέρνησης υπογράμμισε ότι η ισχυρή βούληση και αποφασιστικότητα του Προέδρου Χριστόφια να κάνει ότι δυνατό για μια λύση δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική έχει αναγνωριστεί από όλους, τα Ηνωμένα Έθνη, το Συμβούλιο Ασφαλείας και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες του Προέδρου Χριστόφια για επανέναρξη των συνομιλιών, στις συναντήσεις του με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Ταλάτ, στην εκκίνηση της διαδικασίας των ομάδων εργασίας και τεχνικών επιτροπών και στην διαδικασία έναρξης ουσιαστικών συνομιλιών από τις 3 Σεπτεμβρίου 2008, που έγινε κατορθωτή μόνο αφού οι δύο ηγέτες επαναβεβαίωσαν την βάση της λύσης του κυπριακού που είναι η δημιουργία μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με μία κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μία ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα όπως καθορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ακολούθως εξήγησε τι εννοούμε όταν μιλούμε για πολιτική ισότητα και τον τρόπο με τον οποίο διαστρεβλώνει η τουρκική πλευρά την έννοια αυτή.

Εξήγησε ότι πρωταρχικός στόχος είναι η λύση του κυπριακού ώστε να τεθεί τέρμα στη συνεχιζόμενη κατοχή και να επανενωθεί ο τόπος, ο λαός, οι θεσμοί και η οικονομία της χώρας. Υπογράμμισε ότι η λύση θα είναι μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, όπως προνοούν οι συμφωνίες κορυφής του 1977 και 1979 και θα αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες του λαού στο σύνολο του ενώ θα είναι βασισμένη στην ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης για το κυπριακό και στις αρχές του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου. Η λύση-είπε- θα προέλθει από τους ίδιους τους Κύπριους οι οποίοι θα έχουν την ιδιοκτησία της διαπραγματευτικής διαδικασίας ενώ τα Ηνωμένα Έθνη μέσω του Ειδικού Συμβούλου Alexander Downer έχουν υποβοηθητικό ρόλο. Αυτό πρόσθεσε δεν απαλλάσσει βέβαια την Τουρκία από τις ευθύνες της ως κατοχικής δύναμης στην Κύπρο, η οποία θα πρέπει να συνεργαστεί και να βοηθήσει στην λύση των βασικών πτυχών όπως είναι οι έποικοι, οι εγγυήσεις και η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων.

Αναφερόμενος στην τρέχουσα διαδικασία των απευθείας συνομιλιών ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος τόνισε ότι παρά την εποικοδομητική στάση του Πρόεδρου Χριστόφια και τις κινήσεις καλής θέλησης, η Τουρκική πλευρά δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται όσο χρειάζεται για να μπορέσει να επιτευχθεί ουσιαστική πρόοδος ενώ αντιθέτως με δηλώσεις της στο ψηλότερο επίπεδο όπως από τον Πρόεδρο Γκιούλ και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, σε δύο κράτη, δύο λαούς, σε δημιουργία ενός νέου συνεταιρισμού στην Κύπρο και με τη συνεχή της αναφορά σε άρση της λεγόμενης απομόνωσης, δημιουργούν απογοήτευση και καχυποψία σʼ ότι όσο αφορά την ειλικρίνεια της τουρκικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις και τις πραγματικές της προθέσεις.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος καταλήγοντας είπε ότι, παρά τις δυσκολίες ο Πρόεδρος Χριστόφιας έχει καταστήσει σαφές ότι ο δρόμος των διαπραγματεύσεων δεν θα είναι εύκολος, αλλά είναι ο μόνος δρόμος μπροστά μας και ότι είναι αποφασισμένος να προχωρήσει αυτόν μέχρι να βρεθεί μια βιώσιμη, λειτουργική και μόνιμη λύση στο Κυπριακό. Για να γίνει όμως αυτό-πρόσθεσε-πρέπει να επιδειχθεί η ίδια βούληση και αποφασιστικότητα και από την άλλη πλευρά.