Ηνωμένα Έθνη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη

Με μόνη προσδοκία τη διατήρηση του μομέντουμ της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων για ακόμη έξι μήνες, με την ελπίδα να κατορθώσουν οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία, ξεκινά την Κυριακή 30 Οκτωβρίου, στην έπαυλη Green Tree του Μανχάσετ, στη Νέα Υόρκη, το διήμερο εντατικών επαφών του προέδρου της Κύπρου Δημήτρη Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Ντερβίς Ερογλου, με το γενικό γραμματέα και τους συνεργάτες του.

Η πρόοδος που μέχρι στιγμής έχει επιτευχθεί στα κεφάλαια που συζητούνται δεν επιτρέπει κάτι περισσότερο, ωστόσο, ο γενικός γραμματέας με την ενθάρρυνση των πέντε μονίμων μελών του Σ.Α. εκτιμά πως δεν θα πρέπει η διαδικασία να οδηγηθεί σε αδιέξοδο, να εξανεμιστούν όλες οι συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν και να πάνε χαμένες οι προσπάθειες τριών ετών.

Σύμφωνα με αξιωματούχο του ΟΗΕ, μέχρι την παραμονή της τελευταίας συνάντησης Χριστόφια – Ερογλου, τρία κεφάλαια (οικονομία, Ευρωπαϊκή Ενωση, εσωτερική ασφάλεια) ήταν κατά 99% κλειστά. Σε σχέση με την διακυβέρνηση υπάρχει σοβαρή υπαναχώρηση του κ. Ερογλου (κάποιοι την θεωρούν διαπραγματευτική τακτική), ενώ για το περιουσιακό και το εδαφικό εκτιμάται πως παρά το αδιέξοδο, η μεγαλύτερο εμπλοκή των εμπειρογνωμόνων τη διαδικασία μπορεί να βοηθήσει τις δύο πλευρές να ξεπεράσουν τα εμπόδια. Ωστόσο, σημειώνεται, η κρίση που υπάρχει στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα καθιστά αβέβαιη τη βιωσιμότητα κάποιων από τις ιδέες των εμπειρογνώμονα για το περιουσιακό του ΟΗΕ Τζεφ Μπέιτζ και αφορούσαν στη χρήση ομολόγων.

Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η διήμερη συνάντηση θα διαφέρει από τις προηγούμενες μόνο ως προς το ότι θα λάβει χώρα μεγαλύτερη διαπραγμάτευση απ’ ότι στις προηγούμενες τρεις, οι οποίες ήταν μονοήμερες. Οι συνεργάτες του γενικού γραμματέα εκτιμούν ότι η φόρμουλα που θα ακολουθηθεί, με έναρξη παρουσία του γενικού γραμματέα, στη συνέχεια συνομιλίες μιάμιση μέρας παρουσία των κ.κ. Ντάουνερ και Πάσκοε και τέλος νέος κύκλος συναντήσεων με συμμετοχή του Μπαν γκι-Μουν και κλείσιμο με δείπνο και ανάγνωση δήλωσης, πιθανόν να βοηθήσει στο ξεκαθάρισμα κάποιων από τα εμπόδια, κυρίως στις βασικές παραμέτρους, όπου υπήρξε υπαναχώρηση από μέρους του τουρκοκύπριου συνομιλητή.

Την προηγούμενη της συνάντησης, θα λάβει χώρα στη Νέα Υόρκη σύσκεψη του γενικού γραμματέα, με συμμετοχή του Λυν Πάσκοε και της ομάδας κυπριακού, όπου ο κ. Ντάουνερ θα προβεί σε εκτενή ενημέρωση για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Στη συνάντηση αυτή αναμένεται να ετοιμαστεί και το σχέδιο του κειμένου της δήλωσης, που θα αναγνωστεί το βράδυ της Δευτέρας και θα τεθεί προς έγκριση των πλευρών. Στο κείμενο αυτό θα ξεκαθαρίζονται και οι στόχοι που θέτουν τα Ηνωμένη Εθνη για τη συνάντηση του Greentree και το επόμενο εξάμηνο. Οι ιδέες που υπήρχαν για να διασφαλιστούν οι συγκλίσεις που σημειώθηκαν, με κάποιου είδους ενδιάμεσης συμφωνίας, ή κάποιας κοινής δήλωσης, για την ώρα μετατίθενται για μεταγενέστερο στάδιο.

Πάντως, με βάση τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις, στην εναρκτήρια δήλωση ο γενικός γραμματέας αναμένεται ότι θα χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα, αλλά θα σημειώνει κι ότι δεν επιβεβαιώθηκαν οι προσδοκίες του για σύγκλιση σε όλα τα κεφάλαια. Θα καταγράψει τα κεφάλαια που θεωρεί ότι έχουν κλείσει ή είναι σχεδόν κλειστά και που βρίσκονται οι πλευρές στα επόμενα βασικά θέματα. Θα εκτιμά ότι η διαδικασία των εντατικών συνομιλιών είναι υποβοηθητική και θα ζητά τη συνέχισή τους. Παράλληλα, θα επιδιώξει στο διήμερο την περαιτέρω ταυτοποίηση των βασικών εμποδίων και των τρόπων ξεπεράσματός τους.

Με βάση συζητήσεις που είχε ο γενικός γραμματέας και στενοί συνεργάτες του με μόνιμα μέλη του Σ.Α. και Ευρωπαίους αξιωματούχους, η διαδικασία θα συνεχιστεί μέχρι τουλάχιστον τον Απρίλιο, όποτε θα λάβουν χώρα ακόμη 2-3 συναντήσεις των ηγετών με το γενικό γραμματέα. Αν μέχρι τότε δεν επιτευχθεί λύση, θα κηρυχθεί ανάπαυλα για μετά τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2013.

Σε σχέση τώρα με την έκθεση που θα πρέπει να υποβάλλει ο γενικός γραμματέας προς το Σ.Α., μετά τη συνάντηση, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι θα αποφασίσει αμέσως μετά την τριμερή αν θα δώσει την αναφορά του μαζί με την έκθεση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ (30 Νοεμβρίου) ή χωριστά. Πάντως, θεωρείται βέβαιο πως ο κ. Ντάουνερ θα ενημερώσει προφορικά τα μέλη του Σ.Α. για τα αποτελέσματα της συνάντησης του Greentree και των συνομιλιών, στις αρχές Νοεμβρίου, ενόσω θα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη.

«ΣΙΓΗ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ»

Διπλωματικοί κύκλοι σημειώνουν ότι σε αντίθεση με τις τρεις προηγούμενες συναντήσεις, δεν υπάρχει διαρροή από την Αγκυρα ή την τουρκοκυπριακή ηγεσία για «προτάσεις – έκπληξη». Σύμφωνα με τις τελευταίες τουρκικές δηλώσεις (το Σεπτέμβριο), η συνάντηση της Νέας Υόρκης θα έπρεπε να είναι το τέλος του δρόμου, με επόμενες κινήσεις, είτε την διεθνή διάσκεψη, είτε την κήρυξη αδιεξόδου από το γενικό γραμματέα.

Ο τρόπος με τον οποίο προχωρά ο γενικός γραμματέας κι οι συνεργάτες του, σημειώνουν αναλυτές, δείχνει ότι πρέπει να υπάρχει τουρκική διαβεβαίωση για τη συνέχιση της διαδικασίας.

«Θα ήταν δύσκολο να εμφανιστεί ο κ. Ερογλου στο Greentree και να θέσει τελεσίγραφο, «ή διεθνή διάσκεψη ή τελειώνουν όλα», αναφέρουν.

Ωστόσο ουδείς αποκλείει ο κ. Ερογλου να εγείρει το θέμα των ερευνών της Κυπριακής Δημοκρατίας για φυσικό αέριο, θέτοντας στο τραπέζι των συνομιλιών την πρόταση που υπέβαλε στο γενικό γραμματέα, αποπροσανατολίζοντας έτσι τη διαδικασία.