Λευκωσία.- Των ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΡΑΣΧΟΥ και ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ

Ο υπουργός Εξωτερικών το λέει καθαρά. Η ε/κ πλευρά δεν μπορεί να δεχθεί ιδέες που προϋποθέτουν συζήτηση του φυσικού αερίου με τους Τ/κ πριν από τη λύση του Κυπριακού. Σε συνέντευξή του στην «Κ» εξηγεί γιατί η Κύπρος δεν θα πρέπει να κάνει το λάθος που έκανε η Ελλάδα στο Αιγαίο. Επικρίνει τη διεθνή κοινότητα ότι πιέζει την αδύνατη πλευρά γιατί δεν θέλει να πιέσει την Τουρκία λόγω της κρίσης με την ISIL στη Μέση Ανατολή. Αφήνει να εννοηθεί ότι με το Ισραήλ συζητούνται θέματα ασφάλειας, ενώ τα θέματα αυτά μαζί με την ενέργεια συζητούνται με την Ελλάδα και Αίγυπτο στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας.

Ερ. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επεξεργαστεί πρόταση για επανέναρξη των συνομιλιών. Ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ., ο κ. Άιντε, συζήτησε φόρμουλα στην Τουρκία, στην Ελλάδα, τη θέτει και στις πλευρές στο νησί. Φαίνεται να περιλαμβάνει συζήτηση του θέματος του φυσικού αερίου πριν από τη λύση του Κυπριακού. Σε αυτή την περίπτωση ποια είναι η στάση της κυπριακής κυβέρνησης;

Απ. Το θέμα δεν είναι τόσο απλό όσο ίσως κάποιοι πιστεύουν και παρουσιάζουν. Τι σημαίνει συζήτηση του φυσικού αερίου πριν από τη λύση του Κυπριακού; Εμείς θεωρούμε ότι το φυσικό αέριο έπρεπε να παραμείνει κίνητρο για όλους, για την ευημερία και την πρόοδο που θα προκύψει από τα έσοδά του, έσοδα που δεν αναμένονται πριν από το τέλος της δεκαετίας. Και να μην εισέλθει στις διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού που είναι ήδη περίπλοκες. Εξάλλου οι εταιρείες δεν μπορούν να συμβληθούν παρά μόνο με την αναγνωρισμένη οντότητα και αυτή είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, το κυριαρχικό δικαίωμα της οποίας αναγνωρίζεται από όλους. Και αυτό το δικαίωμα δεν μπορεί να τεθεί υπό οποιαδήποτε αίρεση, με το να μπει το θέμα του φυσικού αερίου στο τραπέζι των συνομιλιών με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Ερ. Το επιχείρημα που αναπτύσσεται είναι ότι οι υδρογονάνθρακες θα μπορούσαν να συζητηθούν, ενδεχομένως όχι στο τραπέζι των συνομιλιών, αλλά σε παράλληλο επίπεδο, με τη λογική ότι και οι Τ/κ ως δικαιούχοι και πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν στη συνδιαχείριση του όλου θέματος…

Απ. Αυτό είναι εκτός συζήτησης, εκτός κι αν οι Τ/κ αναγνωρίζουν ότι η ευθύνη ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία και αναγνωρίζουν επομένως την Κυπριακή. Και επειδή πρέπει να είμαστε ρεαλιστές αυτό δεν θα γίνει, άρα δεν μπορεί να υλοποιηθεί και η ιδέα της συνδιαχείρισης.

Ερ. Αυτό είναι το επιχείρημα της ε/κ πλευράς σε απάντηση στις πιέσεις να συζητηθεί το θέμα του αερίου από τώρα;

Απ. Γιατί να πιέζουν εμάς και να μην πιέζουν την Τουρκία που δημιούργησε και το πρόβλημα. Πρέπει να απομακρυνθεί το Μπαρμπαρός από την ΑΟΖ για να ξεκινήσουν ξανά οι συνομιλίες. Αυτοί που δημιούργησαν το πρόβλημα, φέρουν και την ευθύνη για να δουν πώς θα λυθεί. Οι ξένοι υποβάλλουν την πρόταση να ξεκινήσει αθώα μια συζήτηση μεταξύ Ε/κ και Τ/κ για το φυσικό αέριο, διότι νομίζουν ότι τα πράγματα είναι απλά και δεν θα υπάρξουν συνέπειες. Δυστυχώς θα υπάρξουν επιπτώσεις. Γνωρίζουμε πρώτον ότι οι Τ/κ, σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Ολγκιούν, επιδιώκουν μορατόριουμ σε οποιεσδήποτε ενέργειες γίνονται για το φυσικό αέριο μέχρι τη λύση του Κυπριακού. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν σε ένα αποτέλεσμα παρόμοιο με εκείνο του Αιγαίου, όπου τελικά τα πράγματα παρέλυσαν για δεκαετίες. Αυτό εννοεί ο κ. Βενιζέλος όταν λέει ότι δεν πρέπει να επαναληφθούν λανθασμένες εμπειρίες του παρελθόντος που είχε η Ελλάδα.

Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο ζήτημα. Ας υποθέσουμε ότι συζητάμε αθώα και διαφωνούμε με την τ/κ πλευρά. Αυτό δεν θα έχει συνέπεια στις συνομιλίες; Δεν θα λένε ότι για να δεχθούν το Α θα πρέπει η ε/κ πλευρά να κάνει παραχωρήσεις σε άλλα θέματα που αφορούν το Κυπριακό; Σίγουρα θα έχει συνέπειες. Θα οδηγηθούμε σε μια περιπέτεια που θα περιπλέξει το Κυπριακό και δεν θα επιτρέψει τη λύση του.

Τρίτον, η τουρκική πλευρά, διά στόματος του κ. Νταβούτογλου, αλλά και σύμφωνα με τα μηνύματα που στέλνει, υποστηρίζει ότι είναι η τελευταία ευκαιρία κι ότι αν δεν λυθεί τώρα το Κυπριακό με βάση τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και την κοινή διακήρυξη τότε είναι προτιμότερο να μπούμε στο σχέδιο Β΄ της Τουρκίας, το οποίο προνοεί να μοιράσουμε και την ΑΟΖ, να μοιράσουμε και τα κράτη και να πάρει ο καθένας τον δρόμο του. Καταλαβαίνετε ότι η δική μας πλευρά δεν μπορεί να είναι σίγουρη ότι όλη αυτή η ιστορία, συμπεριλαμβανομένης και της παρουσίας του Μπαρμπαρός, δεν γίνεται για προετοιμασία του εδάφους ώστε να εφαρμοστεί το σχέδιο Β΄. Θεωρούμε το ενδεχόμενο ορατό και γι αυτό είμαστε τόσο επιφυλακτικοί για τη συζήτηση του φυσικού αερίου πριν από τη λύση.

Υπάρχει και το ερώτημα… Αν θέλουν το σχέδιο Β΄ και θέλουν να χωρίσουμε, θα πάρουν ΑΟΖ που δεν αντιστοιχεί στις ακτές της κατοχής; Είναι ένα ερώτημα αθώο που θέτω.

Ερ. Ποια είναι η εκτίμησή σας; Θα συνεχιστεί η δραστηριότητα του Μπαρμπαρός στην περιοχή, είναι δυνατόν να έλθει και πλατφόρμα γεωτρήσεων στην ΑΟΖ, όπως ακούγεται;

Απ. Οι διάφορες αναφορές που προέρχονται από την Τουρκία και τα Κατεχόμενα κάνουν λόγο και για πλατφόρμα. Και εμείς θεωρούμε πως δεν είναι φρόνιμο να εκλαμβάνουμε αυτές τις πληροφορίες ως μπλόφα. Αντίθετα τις λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη.

Ερ. Γίνεται λόγος τον τελευταίο καιρό για κοινό μέτωπο αντίδρασης με την Ελλάδα. Τι σημαίνει αυτό;

Απ. Είναι φυσιολογικό Ελλάδα και Κύπρος όχι μόνο να συντονίζονται αλλά να ενεργούν από κοινού προς αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής κατάστασης που δημιούργησε η Τουρκία. Είναι η πρώτη φορά που το Μπαρμπαρός εισέρχεται για να πραγματοποιήσει σεισμογραφικές έρευνες στην νότια περιοχή της ΑΟΖ, αυτή που είναι συμφωνημένη και με τα γειτονικά κράτη, άρα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανένα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Έχει μάλιστα χωριστεί σε οικόπεδα που έχουν παραχωρηθεί σε εταιρείες με τις οποίες υπάρχουν συμβόλαια που θα πρέπει να τιμηθούν.

Ερ. Στο πλαίσιο της κοινής αντίδρασης Ελλάδας – Κύπρου εξετάζεται και το ενδεχόμενο να οριοθετηθεί ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών;

Απ. Πρόκειται για θέμα που αφορά πρωτίστως την Ελλάδα, δεν είναι θέμα δικό μας. Εμείς σεβόμαστε τις οποιεσδήποτε αποφάσεις λαμβάνει η Ελλάδα επί του θέματος και οι οποίες δεν είναι προς δημόσια συζήτηση.

Στρέφονται προς εμάς αντί προς την Άγκυρα

Ερ. Σας ικανοποιεί η στάση της διεθνούς κοινότητας έναντι όλης αυτής της κρίσης που έχει προκαλέσει η Τουρκία;

Απ. Δυστυχώς η διεθνής κοινότητα επαναλαμβάνει την ίδια τακτική που έχει υιοθετήσει και μας έχει δείξει καθ’ όλη την πορεία του κυπριακού προβλήματος. Στρέφεται προς τον αδύνατο να δώσει τις λύσεις, γιατί θεωρεί την Τουρκία ως τη δυνατή πλευρά η οποία μπορεί, κατά άλλους, να εφαρμόζει αυτά που αποφασίζει, αδιαφορώντας για την εξέλιξη των πραγμάτων. Έρχεται κάποια ώρα που η αδύνατη πλευρά δεν μπορεί να ικανοποιήσει τέτοιου είδους επιθυμίες. Θεωρούμε ότι το πρόβλημα το δημιούργησε η Τουρκία και εναπόκειται στην Τουρκία να πάρει πρωτοβουλίες να δει πώς θα το λύσει.

Ερ. Γιατί δεν σκέφθηκε κανείς επιβολή κυρώσεων σε αυτή την περίπτωση;

Απ. Βρισκόμαστε δυστυχώς στο επίκεντρο διεθνών εξελίξεων, στην περιοχή μας ιδιαίτερα. Έχουν να κάνουν και με τον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η Τουρκία στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους. Κι αυτό, παρόλο που η στάση της Τουρκίας έναντι της διεθνούς κοινότητας όχι μόνο είναι προκλητική, αλλά δεν εκτελεί και τα καθήκοντά της που απορρέουν από τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και από το γεγονός ότι όφειλε να είναι πλήρως συνεργάσιμη, ως κράτος που είναι γειτονικό στην περιοχή των εξελίξεων. Η Τουρκία φέρει βαρύτατες ευθύνες για τα όσα έχουν προηγηθεί, συνέβαλε στη στήριξη, οικονομική και σε οπλισμό, της ISIL. Το γνωρίζουν όλοι και το λένε στα μουλωχτά, μολονότι δεν το παραδέχονται πολλοί δημόσια. Η Τουρκία όφειλε μέχρι σήμερα να μην είχε κανένα δισταγμό να επιτρέψει τη χρήση της βάσης του Ιντσιρλίκ και δεν το πράττει… Προωθεί δική της ατζέντα κι όχι την ατζέντα του συνασπισμού που έχει συμπηχθεί για την καταπολέμηση του ISIL.

Ερ. Ακριβώς λόγω των εξελίξεων στην περιοχή βλέπετε χώρες που είναι και σύμμαχοι της Κύπρου όπως οι ΗΠΑ να έχουν μειώσει το ενδιαφέρον τους για το πολιτικό πρόβλημα;

Απ. Μία διόρθωση… Οι ΗΠΑ δεν είναι σύμμαχος, είναι στρατηγικός εταίρος της Κύπρου στο θέμα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και τον ασύμμετρων απειλών. Δεν έχουμε κάνει καμιά άλλη συμφωνία με τις ΗΠΑ εκτός από αυτή.

Ερ. Πολύ σωστή η διόρθωση… Βλέπετε, όμως, τις ΗΠΑ να έχουν μειωμένο ενδιαφέρον για το Κυπριακό;

Απ. Απεναντίας. Το ενδιαφέρον για λύση υπάρχει και δεχόμαστε ότι οι ΗΠΑ έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δουν το Κυπριακό να λύνεται. Αλλά επαναλαμβάνω ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να θεωρούν ότι οι παραχωρήσεις θα πρέπει να γίνουν όλες από την αδύναμη πλευρά. Πρέπει να τηρηθεί η αρχή των επί ίσοις όροις διαπραγματεύσεων. Διαφορετικά δεν θα είναι διαπραγματεύσεις. Και επομένως όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι κάτω από την απειλή, την επίδειξη ισχύος και τον εκβιασμό δεν μπορεί να διεξαχθεί διαπραγμάτευση.

Τριμερής ασπίδα κατά ασύμμετρων απειλών

Ερ. Το Ισραήλ στέκεται υποστηρικτικά προς την Κύπρο σε σχέση με την κρίση που έχει δημιουργηθεί με την Τουρκία. Συναντηθήκατε την Τετάρτη και με τον ομόλογό σας τον κ. Λίμπερμαν. Συζητάτε, εξετάζετε με το Ισραήλ και θέματα ασφάλειας;

Απ. Υπάρχει μια συνεργασία με το Ισραήλ στα θέματα ασφάλειας, γενικότερα εννοώ, στο πλαίσιο συνεργασίας όλων των χωρών της εύφλεκτης περιοχής μας και αντιμετωπίζει κινδύνους κυρίως σε θέματα τρομοκρατίας. Αυτό είναι το μόνο που μπορώ να σας πω…

Ερ. Η κυπριακή κυβέρνηση τι προσδοκεί από την τριμερή συνάντηση του Καΐρου μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας και της Αιγύπτου;

Απ. Η συνάντηση κορυφής έχει το συμβολισμό της. Εκπέμπει το μήνυμα ότι αυτή η συνεργασία δεν είναι τυπική αλλά είναι μια συνεργασία που έχει την ευλογία και στήριξη στο ανώτατο επίπεδο. Η κοινή διακήρυξη στο Κάιρο, εν πολλοίς επικυρώνει το κοινό ανακοινωθέν Κύπρου, Ελλάδος, Αιγύπτου, που εκδόθηκε κατά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των τριών χωρών εδώ στη Λευκωσία.

Ερ. Πρακτικά αυτό το μέτωπο περιφερειακής συνεργασίας που πάει να δημιουργηθεί τι σημαίνει;

Απ. Έγινε αποδεκτή η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, έγινε αποδεκτό ότι και τα τρία κράτη θα εργάζονται προς την κατεύθυνση της σταθερότητας και της ειρήνης σε αυτή την περιοχή. Δεν στρέφεται εναντίον άλλου κράτους, στρέφεται εναντίον των ασύμμετρων απειλών. Και έγινε αποδεκτό το γεγονός ότι υπάρχουν τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου που μπορούν να οδηγήσουν σε συνεργασία των γειτονικών κρατών γενικότερα –συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας αν προκύψει λύση του κυπριακού– κατά τρόπο που θα συμβάλει στην πρόοδο, την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία των λαών της περιοχής. Κι όσο περισσότερο αναπτύσσεται η οικονομία και η ευημερία τόσο λιγότερο δίνεται σημασία σε εθνικιστικές διαφορές ή άλλες διαφορές που χωρίζουν τα κράτη.

Ερ. Πόσο σοβαρό είναι το ενδεχόμενο κατασκευής αγωγού που θα μεταφέρει ισραηλινό και κυπριακό φυσικό αέριο στα τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου; Το θέμα συζητείται και αναφέρθηκε πρόσφατα σε ανακοίνωση της Noble Energy.

Απ. Είναι μια ρεαλιστική και εφικτή πιθανότητα. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι το εμπορικό μέρος της οποιασδήποτε συνεργασίας είναι κάτι που θα αποφασιστεί από τις εταιρείες. Τα κράτη είναι υποχρεωμένα να παρέχουν το νομικό πλαίσιο και την αρωγή σε μια τέτοια συνεργασία μεταξύ των εταιρειών.

**** Από την εφημερίδα της Κύπρου «Καθημερινή της Κυριακής»