Ούτε ευτυχείς, αλλά ούτε και απογοητευμένοι οι ομογενείς από την πολιτική του Αμερικανού προέδρου στα εθνικά μας θέματα.

Νέα Υόρκη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη

Στις 20 Ιανουαρίου συμπληρώνεται ένας χρόνος από την ανάληψη των καθηκόντων του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Δύο επιφανείς Κύπριοι της Αμερικής, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα (ΠΣΕΚΑ), Φίλιπ Κρίστοφερ, κι ο πρόεδρος της Κυπριακής Ομοσπονδίας Αμερικής, Πανίκος Παπανικολάου, σχολιάζοντας για την εφημερίδα μας την πολιτική του Ομπάμα τόσο σε σχέση με την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, όσο και για το κυπριακό και τα άλλα θέματα που ενδιαφέρουν την Ελληνοαμερικανική Κοινότητα. Σε σχέση με το κυπριακό, οι δύο ομογενείς θεωρούν την πολιτική του Ομπάμα θετικότερη από την πολιτική της κυβέρνησης Μπους, ωστόσο ενώ δεν έκανε κάτι που να μας βλάψει, δεν είχαμε και σαφή στροφή υπέρ των θέσεών μας.

Ο κ. Κρίστοφερ θεωρεί ότι αυτή τη στιγμή οι σχέσεις της Τουρκίας με το Στέιτ Ντιπάρτμερντ και το Πεντάγωνο είναι άσχημες, εξ αιτίας των θέσεων που έχει λάβει η Αγκυρα σε σχέση με το Ιράν και τη Συρία και τονίζει ότι πρέπει αυτό να το εκμεταλλευθούμε άμεσα, λαμβάνοντας παράλληλα θέσεις που να χαρακτηρίζονται από σταθερότητα και συνέχεια.

Ο κ. Παπανικολάου θεωρεί ότι ο ρόλος της Τουρκίας είναι αναβαθμισμένος στην περιοχή και δύσκολα η οποιαδήποτε αμερικανική κυβέρνηση θα διακυβεύσει τις σχέσεις με την Αγκυρα, η οποία έχει μετατραπεί σε περιφερειακή υπερδύναμη. Και εισηγείται η τακτική μας να προσανατολιστεί στο να πειστεί η Ουάσιγκτον ότι δεν θα πρέπει η Κύπρος να θυσιαστεί στο βωμό των σχέσεων με την Τουρκία κι ότι η λύση του κυπριακού θα πρέπει να είναι επωφελής για όλους και στο τέλος θα βοηθήσει και τους ευρωπαϊκούς προσανατολισμούς της Αγκυρας.

ΠΑΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

Ερ. Καθώς κλείνει ένας χρόνος από την ανάληψη των καθηκόντων του προέδρου Ομπάμα, εκτιμάται ότι εκπλήρωσε τις υποσχέσεις του;

Απ. Ο πρόεδρος Ομπάμα ανέλαβε την προεδρία με αρκετές υποσχέσεις και αρκετά σχέδια. Όμως, μην ξεχνούμε ότι η περίοδος στην οποία κυβερνά είναι πολλή δύσκολη, εν μέσω μιάς βαθιάς οικονομικής ύφεσης και με τη χώρα να μάχεται σε δύο πολέμους, στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Ξεκίνησε τη θητεία του με πολύ καλές προθέσεις. Ξεκίνησε επιθετικά στο θέμα της οικονομίας και πολύ δραστήρια στη διεθνή πολιτική σκηνή.

Σε ότι αφορά στην οικονομία, τα πράγματα φαίνονται καλύτερα, τουλάχιστον με βάση τα οικονομικά μεγέθη. Ωστόσο η μεγάλη πρόκληση για τον Ομπάμα και τους οικονομικούς του συμβούλους είναι να μπορέσουν όχι απλά να βελτιώσουν τα στατιστικά στοιχεία, αλλά να αντιμετωπίσουν την ανεργία, που είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας. Αν δεν βρεθούν τρόποι δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, ο κόσμος θα είναι δυσαρεστημένος και στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου οι Δημοκρατικοί υποψήφιοι θα κληθούν να πληρώσουν το τίμημα.

Σε σχέση με την εξωτερική πολιτική, βλέπουμε ότι παρά τις υποσχέσεις του, έστειλε και νέα στρατεύματα στο Αφγανιστάν. Πιστεύω ότι δεν είχε άλλη επιλογή, αφού οι εισηγήσεις όλων των στρατιωτικών του συμβούλων έκλειναν προς αυτήν την κατεύθυνση. Όμως, αυτό που πιστεύω ότι κατόρθωσε ήταν να βελτιώσει συνολικά την εικόνα των ΗΠΑ στην διεθνή σκηνή. Ασχολήθηκε με αρκετά ζητήματα και η φιλοσοφία του να εξαντλείται η διπλωματία πριν προχωρήσει η κλιμάκωση σε άλλα σκληρότερα μέτρα – μαζί και στρατιωτικά – έτυχε μεγάλης αποδοχής από τη διεθνή κοινότητα.

Ερ. Υπάρχει ωστόσο ένα αίσθημα δυσαρέσκειας σε μία μερίδα κόσμου που υποστήριξε από την αρχή τον Ομπάμα, ότι δεν τήρησε αρκετές από τις υποσχέσεις του, τόσο στα εσωτερικά θέματα, όσο και τα διεθνή.

Απ. Δε νομίζω ότι μπορούν όλοι να αισθάνονται ικανοποιημένοι με την ανεργία να ξεπερνά το 10% και να συνεχίζονται οι δύο πόλεμοι, με νέα θύματα μεταξύ των αμερικανών στρατιωτών. Όμως όμως θα πρέπει να κρίνουμε τον Ομπάμα με βάση το τι κάνει στο πλαίσιο των συνθηκών που αντιμετωπίζει. Ένας χρόνος δεν είναι αρκετό διάστημα, ιδίως αν αναλογιστούμε ότι τους πρώτους μήνες ο μεγαλύτερος όγκος εργασίας ήταν ο διορισμός των μελών της κυβέρνησης, των συμβούλων και άλλων συνεργατών του. Θα πρέπει να του δώσουμε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πριν κρίνουμε τη διακυβέρνησή του.

Απέδειξε ότι είναι ικανός και ευφυής και λαμβάνει υπόψη τις συμβουλές των στενών του συνεργατών. Όμως, μέσα σε ένα τόσο δύσκολο διεθνές περιβάλλον, δε νομίζω ότι αρκεί μόνο το τι θα κάνει ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ερ. Πώς εξελίσσονται τα πράγματα εν όψει και των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου;

Απ. Θα πρέπει να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα στην οικονομία και να μειωθεί η ανεργία. Αυτό είναι που θα μετρήσει στις εκλογές κι όχι η εξωτερική πολιτική. Αν δεν κατορθώσουν οι Δημοκρατικοί να αντιμετωπίσουν τα δύο αυτά θέματα, θα πληρώσουν υψηλό πολιτικό κόστος το Νοέμβριο. Αν μάλιστα το αποτέλεσμα αποβεί ιδιαίτερα αρνητικό στις εκλογές, θα είναι πολύ δύσκολο για τον Ομπάμα να ανακάμψει πολιτικά, για τις επόμενες προεδρικές εκλογές, το 2012.

Ερ. Ως Ελληνοαμερικανοί, είμαστε ευτυχείς για την εκπλήρωση των προεκλογικών του υποσχέσεων;

Απ. Δεν μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ευτυχείς, σε καμία περίπτωση όμως δεν είμαστε απογοητευμένοι. Θα χαρακτήριζα την πολιτική της κυβέρνησης Ομπάμα ως ουδέτερη. Σε σχέση με το κυπριακό και τη διαφορά της Ελλάδας με τα Σκόπια, δεν έκανε κάτι που έβλαψε τις θέσεις και τις πολιτικές μας. Η κυβέρνηση ακούει προσεκτικά τις απόψεις μας, , ιδίως ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν και η υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, στις συναντήσεις που έχουμε κατά καιρούς με στελέχη τους. Τήρησε την υπόσχεση που μας έδωσε, να εμπλακούν οι ΗΠΑ στη διαδικασία, κατά τρόπο όχι άμεσο, αλλά παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις και προσφέροντας την υποστήριξή τους στις καλές υπηρεσίες του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.

Από την άλλη επαναφέρουν τακτικά το ζήτημα του διορισμού προεδρικού απεσταλμένου, ή ειδικού συντονιστή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το κυπριακό, πιστεύω όμως ότι τελικά θα τηρήσουν την υπόσχεσή τους και δεν θα το πράξουν, αλλά θα συνεχίσουν όπως σήμερα να υποστηρίζουν τις προσπάθειες του ΟΗΕ.

Ερ. Δεν υπάρχουν πια Ελληνοαμερικανοί στο στενό του περιβάλλον, ή σε κυβερνητικές θέσεις….

Απ. Διόρισε την Ελένη Τσακοπούλου-Κουναλάκη πρέσβυ στην Ουγγαρία, που ήταν ένα θετικό μήνυμα προς τη νεότερη γενιά της Ελληνοαμερικανικής  Κοινότητας. Ο Αλέξης Γιαννούλιας, ο οποίος είναι ο Ελληνοαμερικανός εκείνος που βρίσκεται πιό κοντά στον Μπαράκ Ομπάμα. Διεκδικεί τη θέση του γερουσιαστή που κατείχε ο Ομπάμα κι οι προκριματικές εκλογές είναι στις 2 Φεβρουαρίου. Οι δημοσκοπήσεις τον φέρουν να παίρνει το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος.

Ερ. Υπάρχει από μέρους μας κάποια στρατηγική για να βελτιωθεί περαιτέρω η πολιτική του προέδρου στα εθνικά μας θέματα;

Απ. Υπάρχουν πάντοτε περιθώρια βελτίωσης και σίγουρα έχουμε κάποια σχέδια που προωθούμε. Η σημαντικότερη παράμετρος αυτής της εξίσωσης είναι η αναβαθμισμένη θέση της Τουρκίας στην περιοχή. Οι Τούρκοι εργάζονται μεθοδικά κάνοντας τις σωστές κινήσεις και είναι πολύ δύσκολο για οποιαδήποτε κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον, ή ακόμη και σε ευρωπαϊκή χώρα, να πράξει κάτι που θα διακυβεύσει τις σχέσεις με την Τουρκία, η οποία έχει μετατραπεί σε τοπική υπερδύναμη και χώρα που διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο σε θέματα που καίνε την Αμερική, όπως στο Ιράν, Ιράκ, Πακιστάν, Αφγανιστάν, ενεργειακό κ.α. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να πείσουμε την αμερικανική κυβέρνηση ότι σε σχέση με το κυπριακό μπορεί να υπάρξει μία λύση που να ωφελήσει όλους κι όχι να πληρώσει η Κύπρος τις σχέσεις με την Τουρκία. Η λύση πρέπει να είναι τέτοια που να γίνει αποδεκτή από ολόκληρο τον κυπριακό λαό, βασισμένη στους κανόνες του δικαίου, στα ψηφίσματα του Σ.Α. και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Από μία τέτοια λύση μπορεί και η Τουρκία να βγει ωφελημένη, ιδίως ως προς την ευρωπαϊκή της πορεία.

Ερ. Εχετε συναντήσει αρκετές φορές τον Μπαράκ Ομπάμα και πριν γίνει πρόεδρος και μετά. Πως τον περιγράφετε;

Απ. Είναι ευφυής, φιλικός, ανοιχτός, ακούει με προσοχή τον συνομιλητή του και δείχνει διάθεση να μάθει για τα ζητήματα. Ιδίως σε σχέση με το κυπριακό, παρότι δεν συμπεριλαμβάνεται στα προβλήματα που χειρίζεται ο ίδιος απευθείας, μου φάνηκε να έχει σημαντική γνώση του προβλήματος και να ενδιαφέρεται τα πράγματα να κινηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση.

ΦΙΛΙΠ ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ

Ερ. Πως τα πήγε ο Ομπάμα τον πρώτο χρόνο της προεδρίας του;

Απ. Θα τον βαθμολογήσω με 8 στα 10. Το κύριο θέμα με το οποίο ασχολήθηκε ήταν οικονομία, όπου τόσο το πακέτο κινήτρων για την ενίσχυση της οικονομίας που πήρε, όσο και οι κινήσεις του για τον τραπεζικό τομέα και την ενίσχυση της αυτοκινητοβιομηχανίας, είναι τα σωστά βήματα, τα οποία σταθεροποίησαν την οικονομία και επιτρέπουν την ανάπτυξη. Η κατάσταση που παρέλαβε ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη και η απόδοσή του, σε ότι αφορά την οικονομία ήταν θετική.

Από την άλλη πιστεύω ότι άνοιξε πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι θα έπρεπε το θέμα της μεταρρύθμισης του συστήματος υγείας. Θα έπρεπε να περιμένει τουλάχιστον ένα χρόνο, μέχρις ότου ήταν εμφανέστερη η σταθεροποίηση της οικονομίας. Ετσι όπως έγινε, το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής έπεσε στο θέμα της υγείας, με αποτέλεσμα τα υπόλοιπα ζητήματα της οικονομικής αντζέντας του να μείνουν πίσω.

Ερ. Μπορεί οι τράπεζες να αποπλήρωσαν ήδη τα δάνεια που πήραν, ωστόσο δεν βλέπουμε να λύνεται το θέμα των κατασχέσεων κατοικιών, αλλά ούτε και να γίνονται ευκολότερα τα δάνεια για τους ιδιοκτήτες ακινήτων και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες.

Απ. Δε νομίζω να μπορούσαν να σταματήσουν οι κατασχέσεις των σπιτιών. Η κατάσταση που παρέλαβε ήταν απελπιστική, η ανεργία στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 ετών, άρα έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει. Ομως με τόσο άσχημα που ήταν πριν ένα χρόνο τα πράγματα, θα πρέπει να είμαστε ευτυχείς για τα όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής.

Ερ. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι υποσχέσεις του στον τομέα αυτό δεν τηρήθηκαν. Κάτι που συνέβη και σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, για παράδειγμα το Αφγανιστάν. Ή, στο κλείσιμο του Γκουαντάναμο.

Απ. Είναι γεγονός ότι κάποιες από τις υποσχέσεις που έδωσε προεκλογικά δεν μπορούν να υλοποιηθούν. Πιστεύω ο Ομπάμα είναι το άτομο εκείνο που θα χαρακτηρίσει το ποτήρι μισογεμάτο, αντί να το πει μισοάδειο. Τις περισσότερες φορές είναι πολύ δύσκολο να καταφέρει να έχει γεμάτο το ποτήρι κι ένα μισογεμάτοι ποτήρι είναι καλύτερο από ένα άδειο. Φιλοσοφικά πιστεύει στο εφικτό και σε πολλούς τομείς της πολιτικής του, για παράδειγμα το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, βλέπουμε αυτή τ διάθεση του συμβιβασμού, αρκούμενος στο εφικτό. Και σαν αποτέλεσμα είχαμε στην Κοπεγχάγη μία διακήρυξη που περιοριζόταν σε εκδήλωση καλών προθέσεων και τίποτε περισσότερο.

Ομως, πηγαίνοντας ένα χρόνο πίσω, η κατάσταση της οικονομίας μπορούσε να λειτουργήσει ως ντόμινο με καταστροφικά αποτελέσματα για τη χώρα κι ολόκληρο τον κόσμο. Αρα, συνολικά, το ότι κατόρθωσε να σταθεροποιήσει την οικονομία, ήταν ένα πολύ σοβαρό επίτευγμα.

Ερ. Αναρωτιέμαι αν και οι υποσχέσεις που έδωσε και στην ελληνοαμερικανική κοινότητα τραβήξουν στον ίδιο δρόμο.

Απ. Ως Ελληνοαμερικανική Κοινότητα δεν μπορώ να πω ότι είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς. Ορισμένα πράγματα σίγουρα δεν μπορούν να λυθούν άμεσα, όμως ελπίζουμε ότι στο τέλος οι υποσχέσεις του θα εκπληρωθούν.

Δε νομίζω να είχαμε κάποιες θετικές εξελίξεις στα εθνικά μας θέματα, όμως στις δημόσιες σχέσεις του με την κοινότητα δεν τα πήγε άσχημα. Ο τρόπος με τον οποίο υποδέχθηκε τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Ουάσιγκτον και οι τοποθετήσεις που εξέφρασε δημόσια ήταν θετικές. Τώρα αν θα υπάρξουν θετικά αποτελέσματα, είναι μία άλλη ιστορία.

Το μεγάλο άνοιγμα που δημιουργείται για μας είναι ότι αυτή τη στιγμή οι σχέσεις της Τουρκίας με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο δεν είναι οι καλύτερες. Ο Ερντογάν λαμβάνει σκληρές θέσεις σε πολλά ζητήματα, όπως σε σχέση με το Ιράν. Είναι επίσης ευτύχημα που δεν υποσχέθηκε να στείλει περισσότερο στρατό στο Αφγανιστάν. Η Τουρκία δηλώνει ότι επιθυμεί να καταστεί η γέφυρα της Μέσης Ανατολής με τις ΗΠΑ. Αυτό για μας πιστεύω είναι καλό, γιατί οι συμφωνίες του Ερντογάν με το Ιράν και τα παιγνίδια του με την Συρία αντιμετωπίζονται από την Ουάσιγκτον αρνητικά.

Ερ. Είμαστε σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι επί κυβερνήσεων Μπους;

Απ. Είμαστε όντως σε καλύτερη θέση. Είμαστε όμως ικανοποιημένοι; Η απάντηση είναι αρνητική. Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι θα για θέματά μας και θα δούμε τι χειρισμούς θα κάνουμε.

Ερ. Ποιά είναι η στρατηγική μας;

Απ. Οι κακές σχέσεις της Τουρκίας με την Ουάσιγκτον δημιουργούν για μας μεγάλες δυνατότητες. Η Τουρκία αποφάσισε για κάποιο λόγο να γίνει ο κεντρικός παίκτης στη Μέση Ανατολή κι ο τρόπος με τον οποίο έχει εμπλακεί έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις. Δεν έχω ξαναδεί τόσο αρνητικά δημοσιεύματα και αναλύσεις «δεξαμενών σκέψης» και ιδρυμάτων της Ουάσιγκτον για την Τουρκία, που μάλιστα ζητούν να βρεθούν εναλλακτικές συμμαχίες για να αντικαταστήσουν την Αγκυρα. Το Δεκέμβριο ήταν η πρώτη φορά που το Αμερικανο-Εβραϊκό Συμβούλιο δεν συναντήθηκε με Τούρκο πρωθυπουργό που επισκέφθηκε τις ΗΠΑ. Ολα αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά για μας κι αν παίξουμε σωστά τα χαρτιά μας θα δούμε μία σημαντική αλλαγή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Πρέπει να παραμείνουμε σταθεροί στην πολιτική μας και σ’ αυτά που ζητούμε. Αυτό που βλέπω ως μεγαλύτερο εμπόδιο από μέρους μας είναι ότι τα μηνύματα που στέλνουμε δεν είναι σταθερά και δεν έχουν συνέχεια.