ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ.- Tων ΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ και ΕΛΕΝΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ

Κανένα νέο πρόσθετο μέτρο δεν πρόκειται να ζητήσει η Τρόικα από την κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της τρίτης αξιολόγησης του Κυπριακού Μνημονίου, η οποία ξεκινάει με την «κάθοδο» των τεχνικών ομάδων ελέγχου στο νησί, την ερχόμενη εβδομάδα. Πηγές της «Κ» διαβεβαίωναν ότι στην επικείμενη αποστολή της, η Τρόικα θα συμφωνήσει στην επί τα βελτίω αναθεώρηση των μακροοικονομικών προβλέψεων του Μνημονίου, καθώς οι ελεγκτές έχουν πλέον πειστεί ότι η ύφεση το 2013 κυμάνθηκε σε «σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα» από το 7,7% που προβλέπει το Πρόγραμμα. Σε πολύ καλύτερα επίπεδα από τις προβλέψεις των τεχνοκρατών θα κλείσει και το έλλειμμα της περασμένης χρονιάς, με αποτέλεσμα Ευρωπαίοι αξιωματούχοι να μην κρύβουν την ικανοποίησή τους με τις επιδόσεις της κυπριακής κυβέρνησης σε αυτόν τον τομέα.

Οι ίδιοι υψηλόβαθμοι παράγοντες τόνιζαν πόσο ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι η αιμορραγία καταθέσεων έχει σχεδόν σταματήσει, με τις ημερήσιες εκροές από το τραπεζικό σύστημα να έχουν μειωθεί από 25 περίπου εκατομμύρια την ημέρα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, σε 4 εκατομμύρια τον Νοέμβριο. Μάλιστα, ορισμένες ημέρες το ισοζύγιο εκροών-εισροών στις τράπεζες της Κύπρου είναι θετικό, όπως προκύπτει από τα μέχρι τώρα στοιχεία, κάτι που φυσικά αποτελεί ευχάριστη έκπληξη για τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, με δεδομένη τη δραματική κατάσταση που επικρατούσε έως την άνοιξη. Ενδεικτική, άλλωστε, της απρόσμενης ανθεκτικότητας του κυπριακού συστήματος, χαρακτηρίζεται, από παράγοντες των Βρυξελλών, και η ανακεφαλαιοποίηση της Ελληνικής Τράπεζας με ιδιωτικά κεφάλαια.

Τα κόκκινα σημεία

Σε ό,τι αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συνομιλητές της «Κ» στις Βρυξέλλες δεν έκρυψαν τον προβληματισμό τους για τις «αδικαιολόγητες καθυστερήσεις» στο τέλος της προηγούμενης αξιολόγησης, οι οποίες πάντως διορθώθηκαν μέχρι την ημέρα της εκταμίευσης της δόσης, τον Δεκέμβριο. Πλέον, η Τρόικα αναμένει την ολοκλήρωση και ψήφιση του νέου νόμου για τις ιδιωτικοποιήσεις, μέχρι την έναρξη της τρίτης αξιολόγησης και την ολοκλήρωση του σχεδίου αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης του συνεργατικού τραπεζικού τομέα. Ωστόσο, πηγές που παρακολουθούν στενά την εφαρμογή του προγράμματος υποστηρίζουν ότι είναι «πολύ νωρίς ακόμη για να πούμε ‘‘αποστολή εξετελέσθη’’», αναφέροντας ως ενδεικτικό σημείο προβληματισμού το ερώτημα αν η ηπιότερη ύφεση το 2013 οφείλεται στο ότι οι Κύπριοι χρησιμοποίησαν τα καταθετικά τους αποθέματα για να τα βγάλουν πέρα. Εάν πράγματι συνέβη αυτό, τότε η ύφεση το 2014 θα είναι εντονότερη από τις αρχικές προβλέψεις.

Κατά τα άλλα, τα βασικότερα σημεία της επικείμενης αξιολόγησης είναι τα εξής:

– Η διαμόρφωση ενός σαφούς νομικού πλαισίου για τη διαχείριση της αφερεγγυότητας τόσο φυσικών προσώπων, όσο και επιχειρήσεων (insolvency regime). Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για καίριας σημασίας ζήτημα, καθώς τα διαρκώς αυξανόμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα μπορούσαν δυνητικά να απειλήσουν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας. Εξάλλου, η δραματική ύφεση έχει δημιουργήσει ένα «υπόλειμμα χρέους» (debt overhang), το οποίο άνθρωποι της Τρόικας εκτιμούν ότι πρέπει να αναδιαρθρωθεί, εφόσον είναι αναγκαίο, και να υπάρχουν, εν πάση περιπτώσει σαφείς κανόνες για τη διαχείρισή του. Μέχρι σήμερα, η κουλτούρα αποπληρωμής δανείων στην Κύπρο ήταν αδύναμη, κατά την εκτίμηση που επικρατεί στις Βρυξέλλες, ενώ ορισμένοι φερέγγυοι δανειολήπτες δεν αποπλήρωναν τις υποχρεώσεις τους, περιμένοντας να δουν αν οι τράπεζες θα επιβίωναν μετά το «κούρεμα». Τέτοιες συμπεριφορές θα πρέπει πλέον να αποκλείονται νομικά, υποστηρίζουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

– Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα στην αξιολόγηση θα είναι η περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων. Με δεδομένο ότι η αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος εξελίσσεται ομαλά, η ρευστότητα του Κυπριακού κράτους είναι επαρκής και οι εκροές καταθέσεων έχουν μειωθεί, πηγές που παρακολουθούν την εκτέλεση του προγράμματος εκτιμούν ότι έφτασε η ώρα να αρθούν ορισμένες εκ των απαγορεύσεων που υφίσταντο, σύμφωνα και με το πρόγραμμα που έχει εκπονήσει το Κυπριακό υπουργείο οικονομικών. Ειδικότερα, χαλάρωση αναμένεται στο μέτωπο των προθεσμιακών καταθέσεων, υπό τη μορφή της αύξησης του ποσοστού τους που μπορεί να ρευστοποιηθεί και αντίστοιχης μείωσης του ποσοστού που αναγκαστικά μετακυλύεται (roll over). Αντιθέτως, οι περιορισμοί στην ανάληψη μετρητών και στα ανοίγματα νέων λογαριασμών πιθανότατα θα παραμείνουν, σε αυτό τουλάχιστον το στάδιο. Σε ό,τι δε αφορά τις συναλλαγές με το εξωτερικό, πρώτα θα αρθούν περιορισμοί που αφορούν το εμπόριο και σε δεύτερο στάδιο οι περιορισμοί που αφορούν τη διακίνηση κεφαλαίων.

Ενισχύθηκαν τα αποθέματα της Τράπεζας Κύπρου

Τέλος, αντικείμενο συζήτησης μεταξύ Τρόικας και Λευκωσίας θα αποτελέσει η κατάσταση στην Τράπεζα Κύπρου και ειδικότερα η προσπάθεια όπως η τράπεζα επιστρέψει στην κερδοφορία. Ωστόσο, αξιόπιστες πηγές διαβεβαιώνουν την «Κ» ότι η έκθεση της Κύπρου στον μηχανισμό έκτακτης παροχής ρευστότητας της ΕΚΤ (ELA), βάρος που ακολουθεί την Τράπεζα εξαιτίας της απορρόφησης της χρεοκοπημένης Λαϊκής, δεν θα συζητηθεί στην επικείμενη αξιολόγηση. Η εκτίμηση που επικρατεί στις Βρυξέλλες είναι ότι ο ELA δεν είναι ζήτημα «ουσίας» αλλά πολιτικών συμβολισμών. Άλλωστε, τα αποθέματα ρευστότητας της Τράπεζας Κύπρου παραμένουν ισχυρά και μάλιστα έχουν ενισχυθεί τους τελευταίους μήνες.

*** Από την εφημερίδα της Κύπρου «Καθημερινή της Κυριακής»