Ηνωμένα Έθνη.- Του Αποστόλη Ζουπανιώτη
Με τη συμμετοχή ηγετών των 192 κρατών μελών, ξεκίνησαν οι εργασίες της 62ης συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υπό την προεδρία του πρώην υπουργού Εξωτερικών των Σκοπίων, Σργκιάν Κερίμ. Μεταξύ των αντιπροέδρων της γενικής συνέλευσης συμπεριλαμβάνεται κι ο μόνιμος αντιπρόεδρος της Κύπρου στον ΟΗΕ, πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης, που μας παραχώρησε συνέντευξη για τα θέματα που θα απασχολήσουν την 62η σύνοδο, καθώς και τις επαφές που θα έχουν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος κι η υπουργός Εξωτερικών, Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή.

Ερ. Ας ξεκινήσουμε με τα θέματα της 62ης Γενικής Συνέλευσης, όπου το περιβάλλον έχει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Απ. Όντως οι κλιματικές αλλαγές είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα που θα απασχολήσουν φέτος τον ΟΗΕ. Τη Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου, προ της έναρξης της γενική συζήτησης, θα λάβει χώρα η υψηλού επιπέδου συνάντηση για τις κλιματικές αλλαγές, που οργανώνεται από το γ.γ., με συμμετοχή πολλών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, μεταξύ αυτών κι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος. Η συνάντηση φιλοδοξεί να συμβάλλει στη ν προετοιμασία της συνόδου που θα λάβει χώρα στο Μπάλι της Ινδονησίας, για την εν μέρει αναθεώρηση του Πρωτοκόλλου του Κιότο.

Ερ. Υπάρχει περίπτωση γεφύρωσης των διαφορών μεταξύ βιομηχανικών χωρών και των υπολοίπων;

Απ. Είμαι πολύ απαισιόδοξος σε ότι αφορά τις διαπιστώσεις, είμαι όμως αισιόδοξος σε ότι αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος απʼ εδώ και πέρα. Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη ζημιά που έγινε, υπάρχει όμως μία διαρκώς διογκούμενη συνειδητοποίηση της ανάγκης αντιμετώπισης του προβλήματος. Μην ξεχνάτε ότι μέχρι πρόσφατα υπήρχαν πολλοί που αμφισβητούσαν ότι υπάρχουν κλιματικές αλλαγές. Τώρα όχι μόνο το έχουν συνειδητοποιήσει, αλλά βλέπουν και το πόσο καθοριστικές είναι για το μέλλον του πλανήτη μας κι αν δεν αντιδράσουμε και σταματήσουμε την καταστροφή που συμβαίνει, τότε δεν έχουμε μέλλον. Μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος, σιγά-σιγά η διεθνής κοινότητα αίρεται στο ύψος των περιστάσεων.

Ερ. Ποιά άλλα θέματα θα κυριαρχήσουν;

Απ. Καινούργια σημασία αποκτούν πάλι οι στόχοι της χιλιετίας σε σχέση με την ανάπτυξη, το οποίο προωθούν χώρες όπως η Αγγλία, καθώς ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός, Γκόρντον Μπράουν ασχολείτο με το θέμα και παλαιότερο και τώρα το έχει θέσει ως προτεραιότητα. Στόχος του είναι να συγκαλέσει συνάντηση κορυφής το επόμενο έτος.

Υπάρχουν επίσης θέματα όπως η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, η εσωτερική συνοχή του οργανισμού κι οι γενικότερες μεταρρυθμίσεις του ΟΗΕ, στα οποία αν και δεν υπάρχουν εξελίξεις, όσο περνά ο καιρός, γίνεται επείγουσα η ανάγκη να προκύψει αποτέλεσμα.

Ερ. Στα κλασικά περιφερειακά ζητήματα, όπως μεσανατολικό, Κόσοβο, Σουδάν, Ιράκ κλπ;

Απ. Είναι ζητήματα που ως γνωστόν ασχολείται το Συμβούλιο Ασφαλίας. Κάποιες από τις διαστάσεις τους έρχονται στη γενική συνέλευση κι οπωσδήποτε απασχολούν πολλές από τις υψηλού επιπέδου διμερείς επαφές ηγετών.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουμε όλοι αντιληφθεί την επιδείνωση στο θέμα του Ιράν, ενώ στο Ιράκ η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη και διακρίνει κανείς την τάση το θέμα να επανέλθει στα Ηνωμένα Έθνη, βρίσκοντας τρόπο επανεμπλοκής του οργανισμού.
Σε σχέση με το Νταρφούρ, υπάρχουν κάποια θέματα βήματα προς τα εμπρός με τη συμφωνία για ανάπτυξη της υβριδικής δύναμης, όμως ακόμη τίποτε δεν είναι διασφαλισμένο.

Στο μεσανατολικό όλοι ελπίζουν ότι κάτι θα αλλάξει, χωρίς να συμβαίνει τίποτε, ενώ για το Κόσοβο, έχουμε μία περίοδο έντονων ζυμώσεων με την ομάδα επαφής, σε μία προσπάθεια αναζήτησης συμφωνημένης διευθέτησης. Το ζήτημα θα επανέλθει στον ΟΗΕ προ του τέλους του 2007, όμως είναι ιδιαίτερα δύσκολο ζήτημα, αφού οι θέσεις των διαφόρων χωρών απέχουν μεταξύ τους.

Ερ. Νομίζετε το Ιράν θα κυριαρχήσει στις ομιλίες των ηγετών των μεγάλων δυνάμεων;

Απ. Δεν θα το έλεγα, με ανησυχεί όμως η δήλωση του Γάλλου προέδρου και στη συνέχεια η δήλωση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, που ουσιαστικά δικαιολόγησε τη γαλλική θέση. Όταν ακούς τέτοιες δηλώσεις σίγουρα θορυβείσαι.

Ερ. Πως βλέπετε τον ΟΗΕ τα τελευταία χρόνια; Αρκετοί λένε ότι χάνει τη διεθνή του φυσιογνωμία και γίνεται πιό «φιλοαμερικανικός».

Απ. Ο νέος γενικός γραμματέας έχει ένα διαφορετικότερο στυλ από προηγούμενους. Υπάρχει μία προσπάθεια των Αμερικανών και των δυτικών γενικότερα, αλλά και των μεγάλων χρηματοδοτών του οργανισμού να αποκτήσουν μεγαλύτερο ρόλο στις αποφάσεις. Από την άλλη οι αναπτυσσόμενοι, οι αδέσμευτοι και η Κίνα, αντιστέκονται στην εξέλιξη αυτή, υπογραμμίζοντας την κυρίαρχη ισότητα των κρατών και την ανάγκη να υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες που δεν θα επιτρέπουν στους ισχυρούς να συνθλίβουν τους αδύνατους.

Πιστεύω τα τελευταία χρόνια υπάρχει μετατόπιση του κέντρου εξουσίας προς τη μεριά των ισχυρών, όμως μετά την κρίση της τελευταίας δεκαετίας, από την οποία διήλθε ο ΟΗΕ, σιγά – σιγά η έννοια της πολυμερούς διπλωματίας αρχίζει να ξαναποκτά ισχύ, κυρίως χάρη στη μετριοπαθή στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που όντως πιστεύει στην ιδέα της πολυμερούς διπλωματίας.

Ερ. Μιά πρώτη αποτίμηση των 9 μηνών της θητείας του Μπαν γκι-Μουν;

Απ. Δεν έχει ακόμη αποδείξει ότι μπορεί να αλλάξει ριζικά τα πράγματα. Δείχνει άνθρωπος ο οποίος προσπαθεί να είναι συμβιβαστικός, αποφεύγει τις αντιπαραθέσεις και προσπαθεί να φέρει αρμονία στο σύστημα, όμως αρκετά μέλη του οργανισμού εμφανίζονται ενοχλημένα και μιλούν για κάποιας μορφής αυταρχισμού και ύπαρξης παραλλήλων δομών στον ΟΗΕ. Σιγά – σιγά διορθώνει την πορεία του, νιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση κι αποκτά την συμπεριφορά που κανείς αναμένει από τον γ.γ. του ΟΗΕ. Από προσωπική εκτίμηση, μετά από συνάντηση που είχα μαζί του την περασμένη εβδομάδα, βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση απʼ ότι πριν λίγο καιρό.

ΕΠΑΦΕΣ ΚΥΠΡΟΥ

Ερ. Σε σχέση τώρα με τις επαφές του προέδρου της Δημοκρατίας και της υπουργού Εξωτερικών;

Απ. Εχουν το συνηθισμένο βεβαρυμένο πρόγραμμα μιάς γενικής συνέλευσης, με πολλές συναντήσεις. Ο πρόεδρος Παπαδόπουλος θα λάβει μέρος στη συνάντηση υψηλού επιπέδου για το περιβάλλον στις 24/9 και θα προσφωνήσει τη γενική συνέλευση στις 26. Υπάρχουν επίσης διάφορες άλλες δραστηριότητες, όπως το γεύμα που παραθέτουμε στα πέντε μόνιμα μέλη του Σ.Α., η συνάντηση με το γγ, καθώς και διάφορες πολυμερείς και διμερείς συναντήσεις.

Τη Δευτέρα ο πρόεδρος Παπαδόπουλος θα παραστεί στην τελετή εγκαινίων της Κυπριακής Εδρας Ιστορίας και Θεωρίας του Δικαίου, στο Πανεπιστήμιο Νέας Υόρκης, μιά σημαντική υπόθεση για την Κύπρου.

Ερ. Θα έχει συνάντηση με αξιωματούχους χωρών που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο κυπριακό; Όπως τους Αμερικανούς;

Απ. Θα υπάρχουν κάποιες συναντήσεις, για τις οποίες ακόμη δεν μπορούμε να πούμε τίποτε.

Σε ότι αφορά τώρα την υπουργό Εξωτερικών, η κυρία Μαρκουλή θα παραμείνει μέχρις τις 29 Σεπτεμβρίου κι έχει ένα μακρύ κατάλογο διμερών επαφών με ομολόγους της. Θα λάβει επίσης μέρος στις πολλές συναντήσεις που θα έχουν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε., τόσο με την Αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, Κοντολίζα Ράις, όσο και τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

Σε σχέση με τις διμερείς επαφές της, να επισημάνω χώρες τις περιοχής μας, διάφορες ισλαμικές χώρες και χώρες με τις οποίες έχουμε ειδικούς λόγους να έχουμε επαφές μαζί τους.

Ερ. Αναμένουμε κάποια εξέλιξη από τη συνάντηση του προέδρου με το γενικό γραμματέα;

Απ. Δε νομίζω να αναμένουμε ότι θα αλλάξει ριζικά η εικόνα. Από πλευράς μας θα τονίσουμε την ανάγκη προσήλωσης στην εφαρμογή της συμφωνίας της 8ης Ιουλίου και επιδίωξή μας είναι ο γενικός γραμματέας να κάνει ό,τι μπορεί προς αυτή την κατεύθυνση;

Ερ. Προβλέπετε σύντομα το διορισμό προσωπικού απεσταλμένου του;

Απ. Δεν μπορώ να γνωρίζω τι σκέφτεται, δεν βλέπω όμως και να συντρέχουν οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή, όπου δεν βλέπουμε καν τη δυνατότητα να ξεκινήσουν μικρότερα πράγματα, όπως οι τεχνικές επιτροπές και οι ομάδες εργασίας.