Λευκωσία.- Γράφουν οι: Λευτέρης Αδειλίνης & Αθανάσιος Ελλις

Ο υπουργός Εξωτερικών το λέει καθαρά. Η Κύπρος είναι στη ζώνη κινδύνου από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και πρέπει να συνδράμει ώστε να εξουδετερωθεί αυτή τη απειλή. Σε συνέντευξή του στην «Κ», ο Ιωάννης Κασουλίδης τονίζει ότι ήλθε η ώρα να δοκιμαστεί στην πράξη ο γεωστρατηγικός ρόλος της Κύπρου ως «προκεχωρημένο φυλάκιο» της Ε.Ε. και της Δύσης στην ανατολική Μεσόγειο. Μιλά επίσης για τα οφέλη από τις στρατηγικές συνεργασίες με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και αργότερα τον Λίβανο και για την τριμερή συνεργασία Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου που διευκολύνουν οι ανακατατάξεις στους συσχετισμούς δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγεια και Μέση Ανατολή. Ο επικεφαλής της κυπριακής διπλωματίας μιλά επίσης για τη «μέθη της επιτυχίας» που παρασύρει τον Ταγίπ Ερντογάν σε συγκρουσιακές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, ενώ επισημαίνει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος με την ενίσχυση που πρόσφερε στην ISIS δημιούργησε ένα «τερατούργημα» το οποίο βρίσκει τώρα μπροστά του. Ο Ιωάννης Κασουλίδης, σημειώνει ότι οι τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή για πρώτη φορά τοποθετούν το Κυπριακό σε ένα στρατηγικό πλαίσιο και αυτή η νέα πραγματικότητα εξηγεί το πρόσφατο αυξημένο αμερικανικό ενδιαφέρον για επίλυσή του.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ερ. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο πιο συνετός τρόπος να εκμεταλλευτεί η Κύπρος την αναβάθμιση του ρόλου της, τώρα με την ευκαιρία που δίδεται με τη διαμόρφωση της συμμαχίας που πολεμά τους τζιχαντιστές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος;

Απ. Ο γεωστρατηγικός ρόλος της Κύπρου, ως το «προκεχωρημένο φυλάκιο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του δυτικού κόσμου σε αυτή την ταραχώδη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, ήρθε η ώρα να δοκιμαστεί και στην πράξη. Τα γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα της Κύπρου δεν πρέπει να αποτελούν μόνο μια θεωρητική και κλισέ έννοια.

Ερ. Η Κύπρος βρίσκεται σε ζώνη κινδύνου λόγω του ότι χρησιμοποιείται ως βάση εξόρμησης κατά του ISIS;

Απ. Επαναλαμβάνω. Η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Βρίσκεται σε ζώνη κινδύνου. Ιδιαίτερα εάν η ISIS και οι άλλες δυνάμεις και οργανώσεις των τζιχαντιστών καταφέρουν να επιβληθούν έναντι του Λιβάνου. Η απειλή της τρομοκρατίας στα παράλια της ανατολικής Μεσογείου πρέπει να θεωρείται και απειλή κατά της Κύπρου. Επομένως, η Κύπρος θα πρέπει να συνδράμει για να εξουδετερωθεί η απειλή αυτή.

Ερ. Πώς μπορεί η Κύπρος να συνδράμει την Αίγυπτο και τον Λίβανο σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία;

Απ. Όσον αφορά στον Λίβανο, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ήδη δεσμευτεί για την ενίσχυση και εκπαίδευση του λιβανικού στρατού, ο οποίος αποτελεί σύμβολο της ενότητας και της ανεξαρτησίας της χώρας αυτής. Η Κύπρος έχει επίσης προθυμοποιηθεί να προσφέρει πυρομαχικά στον λιβανικό στρατό, τα οποία είναι συμβατά με συγκεκριμένο τύπο οπλισμού που διαθέτει. Η στάση μας αυτή θα πρέπει να αποτελέσει για τα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. παράδειγμα της αλληλεγγύης που επιδεικνύει μια μικρή χώρα με περιορισμένες δυνατότητες. Σχετικά με την Αίγυπτο έχει συμφωνηθεί κατά την τριμερή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Κύπρου – Ελλάδος – Αιγύπτου στη Νέα Υόρκη στενή συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας των τριών χωρών, η οποία θα μετατραπεί σε πράξη στις επόμενες μέρες.

Ερ. Θεωρείτε ότι η γεωστρατηγική αναβάθμιση της Κύπρου αποφέρει και οικονομικά οφέλη στον τόπο;

Απ. Ανοίγονται σίγουρα διάδρομοι συνεργασίας. Η φιλία φέρνει τους λαούς πιο κοντά όπως και τον επιχειρηματικό κόσμο. Όμως το πιο αισιόδοξο εγχείρημα είναι η συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου, όπου οι διαβουλεύσεις μεταξύ των κυβερνήσεων αλλά και των εταιρειών βρίσκονται σε εξέλιξη.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Ερ. Ποιοι είναι οι στόχοι της τριμερούς συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου;

Απ. Πρόκειται για ιδέα της Αιγύπτου. Είναι ένα είδος αντιπερισπασμού απέναντι στην εχθρική στάση της Τουρκίας απέναντι στην Αίγυπτο. Ταυτόχρονα, συνάδει απόλυτα με την επιδίωξη της Λευκωσίας και της Αθήνας να δημιουργήσουμε συνεργασίες στην ανατολική Μεσόγειο. Προς το παρόν αναπτύσσεται σε τριμερή βάση. Αλλά υπάρχει και το μνημόνιο συνεργασίας Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, που είναι κάτι αντίστοιχο.

Ερ. Πόσο στρατηγική είναι η συνεργασία με το Ισραήλ;

Απ. Η συνεργασία αυτή στηρίζεται σε δύο πυλώνες. Ο ένας, που είναι νέος, αφορά τη συνεργασία στο επίπεδο της ασφάλειας και της άμυνας. Μια σχέση που θα βελτιώνεται συνεχώς και θα προχωρεί σε μεγαλύτερο βάθος. Όταν λέω άμυνας, δεν θέλω να παρεξηγηθώ. Δεν εννοώ στρατιωτική συμμαχία, αλλά μια αλληλοεξυπηρέτηση για τους στόχους της κάθε χώρας. Ο άλλος πυλώνας είναι ο ενεργειακός. Το Ισραήλ έχει αποφασίσει οριστικά να διαχωρίσει σε δύο φάσεις την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της δικής του Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Η πρώτη φάση θα είναι η πώληση αερίου στους γείτονες –Ιορδανία, Παλαιστίνη, Αίγυπτο– για να μπορέσουν οι εταιρείες να εισπράξουν χρήματα ώστε να επενδύσουν στη δεύτερη φάση που μπορεί να είναι είτε το τερματικό της Κύπρου, είτε τα πλωτά τερματικά, είτε οτιδήποτε άλλο. Προσφέρθηκαν και σ’ εμάς για την ενδιάμεση λύση του φυσικού αερίου, αλλά έχασαν στον διαγωνισμό, τον οποίο κέρδισε ελληνική εταιρεία με την οποία θα ξεκινήσουμε. Μόνο αν δεν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις με αυτή, θα εμπλακούν οι επιλαχόντες.

Ερ. Άρα, πώς θα γίνει η μεταφορά του κυπριακού αερίου;

Απ. Από τη δική μας πλευρά, επειδή οι ποσότητες δεν είναι αρκετές για να πάρουμε αποφάσεις περί τερματικού, υποχρεωτικά θα πρέπει να εξετάσουμε την προοπτική διοχέτευσης και του δικού μας αερίου προς τις γειτονικές χώρες. Η Αίγυπτος και η Ιορδανία έχουν τεράστια ανάγκη για μεγάλες ποσότητες, επομένως δεν τίθεται θέμα ανταγωνισμού με το Ισραήλ. Μάλιστα, στις υποδομές θα χρειασθεί και η ανάμιξη του Ισραήλ. Για την Ιορδανία, οι αγωγοί θα περάσουν μέσα από το έδαφος του Ισραήλ. Όσο για την Αίγυπτο και πάλι θα υπάρξουν επιλογές που θα προκύψουν από διαπραγματεύσεις τόσο σε επίπεδο εταιρειών όσο και κυβερνητικών συμφωνιών που θα είναι αναγκαίες.

Ερ. Μπορεί να εμπλακεί και η Τουρκία;

Απ. Η Τουρκία δεν μπορεί να συμμετάσχει, εάν δεν επιλυθεί το Κυπριακό. Εάν επιλυθεί οι προοπτικές για την Τουρκία είναι πολύ μεγάλες, γιατί τότε μία πιθανή εξέλιξη θα είναι η κατασκευή αγωγού που θα περνά από το έδαφος της Κύπρου και θα μεταφέρει αέριο προς την Τουρκία όχι μόνο για τις δικές της ανάγκες αλλά και της Ευρώπης γενικότερα.

Ερ. Αυτή η προοπτική αφορά και το ισραηλινό και το κυπριακό αέριο;

Απ. Βεβαίως. Και θα ακολουθήσουν μετά από 7 με 10 χρόνια και τα αποθέματα που θα βρεθούν στον Λίβανο, ο οποίος προσβλέπει στη συνεργασία με την Κύπρο για τη μεταφορά του δικού του αερίου στις αγορές.

ΜΕΓΑΛΟΪΔΕΑΤΗΣ Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Ερ. Πώς αποτιμάτε τις σχέσεις της Τουρκίας με τον αραβικό κόσμο;

Απ. Οι Άραβες έχουν πλέον μια σθεναρά αρνητική στάση έναντι της Τουρκίας και αυτό αποτελεί σημαντική εξέλιξη. Η νέα κατάσταση ήταν εμφανής στη Γενική Συνέλευση. Μια από τις συνέπειες ήταν ότι για πρώτη φορά δεν εκδόθηκε κοινό ανακοινωθέν της Ισλαμικής Διάσκεψης υπέρ των Τουρκοκυπρίων με αναφορά σε τουρκοκυπριακό κράτος. Σε αυτό πρωτοστάτησε η Αίγυπτος.

Ερ. Πόσο βαθιά είναι η κρίση Τουρκίας – Αιγύπτου;

Απ. Είναι και θα εξακολουθήσει να είναι βαθιά. Αιτία είναι οι μεγαλοϊδεατισμοί του κ. Ερντογάν και τα σχέδιά του να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις στον αραβικό κόσμο διαμέσου των Αδελφών Μουσουλμάνων. Τα σχέδια αυτά θα συνεχίσουν να υπάρχουν καθώς ο κ. Ερντογάν εξακολουθεί να ελπίζει στην επάνοδό τους.

Ερ. Πόσο δυναμική και αποτελεσματική θα είναι η πρωτοβουλία των ΗΠΑ για λύση του Κυπριακού;

Απ. Δεν μπορεί κανείς να το γνωρίζει, αν δεν δει το αποτέλεσμα. Η διαφορά από το παρελθόν είναι ότι οι εξελίξεις στην περιοχή μας τοποθετούν το Κυπριακό σε ένα στρατηγικό πλαίσιο. Αυτό δικαιολογεί τον αυξημένο βαθμό προτεραιότητας που δίνεται στην επίλυσή του. Προφανώς έχει συμβάλει και ο αναπροσανατολισμός της εξωτερικής μας πολιτικής, και ιδιαίτερα οι περιφερειακές σχέσεις με τους γείτονες που έχουν πλέον αποκτήσει πιο ουσιαστική και πρακτική μορφή, και δεν εξαντλούνται σε μια απλή φιλία. Όλα αυτά έχουν προκαλέσει την προσοχή και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για λύση του Κυπριακού.

Ερ. Μια αποτίμηση του Ερντογάν;

Απ. Ξεκίνησε με πολλές επιτυχίες. Τόσο στο εσωτερικό και στην οικονομία, που είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια νέα μεσαία τάξη στη νοτιοανατολική Τουρκία, όσο και στην αρχική προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής όπου με τα ανοιχτά σύνορα διευκόλυνε το εμπόριο και πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ Τουρκίας και αραβικού κόσμου.

Ερ. Και στο Κυπριακό ήταν διαφορετικός.

Απ. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι άλλαξε την προσέγγιση και στο Κυπριακό. Αλλά, ακολούθησε αυτό που αποκαλώ «μέθη της επιτυχίας». Οι μεγαλεπήβολοι σχεδιασμοί, η άκρατη φιλοδοξία που παρέπεμπε στην εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από τις σαπουνόπερες μέχρι τις τουρκικές αερογραμμές, όλα εντάσσονται στο πλαίσιο της μεγαλειώδους ηγεμονικής προσέγγισης. Η πολιτική των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες έχει αποτύχει παντού. Θυμάμαι τις θριαμβευτικές επισκέψεις του στη Λιβύη, στην Αίγυπτο, στη Συρία, όπου στην αρχή τα βρήκε με το καθεστώς Ασαντ και μετά του ήρθε η ψύχωση να επιβάλει τους δικούς του ανθρώπους στην κυβέρνηση της Δαμασκού με αποτέλεσμα να δημιουργήσει και να ενισχύσει την ISIS, αυτό το τερατούργημα που τώρα βρίσκει μπροστά του. Δεν είναι ο άνθρωπος που συμβιβάζεται με τις αποτυχίες. Νιώθει ότι πρέπει να επιμείνει έως ότου επανέλθουν τα πράγματα εκεί όπου τα θέλει. Αν ήταν λίγο πιο προσγειωμένος οι σχέσεις της Τουρκίας με τον υπόλοιπο κόσμο θα ήταν πολύ καλύτερες.

Όπλα στους τζιχαντιστές

Ερ. Χρηματοδοτεί ο Ερντογάν την ISIS;

Απ. Όλοι γνώριζαν ότι ενίσχυε την ISIS και έκαναν πως δεν καταλάβαιναν. Σας θυμίζω ότι συνελήφθη ολόκληρο κονβόι που μετέφερε όπλα στην ISIS από την κανονική αστυνομία της Τουρκίας, η οποία ήταν τότε υπό τον έλεγχο του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ποιος οργάνωνε αυτό το κονβόι με τα όπλα; Η τουρκική ΜΙΤ. Δεν είναι παράδοξο πως λέει ότι οι Τούρκοι ούτω καλούμενοι όμηροι, απελευθερώθηκαν διά της διπλωματικής οδού. Ποιας διπλωματικής οδού; Μεταξύ της Τουρκίας και της ISIS. Επίσης, είναι γνωστή η δράση φίλα προσκείμενων στον κ. Ερντογάν τραπεζών, όπως η περιβόητη Halk.

Ερ. Πώς θα τον αντιμετωπίσει η Δύση;

Απ. Πολλά αναμένονται από την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης και της αποστολής χερσαίων δυνάμεων που οι δυτικοί θεωρούν ότι είναι δουλειά των χωρών της περιοχής και όχι των δυτικών. Πρέπει να κλείσει τα σύνορα. Να σταματήσει το πέρασμα Ευρωπαίων υποψηφίων τρομοκρατών διαμέσου της Τουρκίας, τόσο αυτών που πηγαίνουν προς τη Συρία και το Ιράκ, όσο και αυτών που φεύγουν για να δράσουν στις δυτικές χώρες. Πρέπει να επιτρέψει τη χρήση της βάσης του Ιντσιρλίκ. Σύντομα θα φανεί τι πρόκειται να κάνει ο Ερντογάν στον πόλεμο κατά της ISIS που αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα του δυτικού κόσμου.

*** Από την εφημερίδα της Κύπρου «Καθημερινή της Κυριακής»